Trung Quốc và Nga
ngày càng
bành trướng ra sao dưới thời Trump ?
Bởi AdminTD - 25/12/2018
Mai V. Phạm
“ Tôi tin rằng chúng ta
phải kiên quyết và rõ ràng trong cách tiếp cận với các quốc gia mà lợi ích
chiến lược của họ đang ngày càng xung đột với lợi ích của Hoa Kỳ. Rất rõ ràng
là cả Trung Quốc và Nga muốn định hình một thế giới phù hợp với kiểu mẫu độc đoán
của họ … gây thiệt hại cho các nước láng giềng, Hoa Kỳ và đồng minh..”.
Đó là một trong những dòng chữ từ bức
thư từ chức viết hôm 20/12/2018 của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis, cảnh
báo mối nguy đến từ Trung Quốc và Nga.
Sau khi nghe tin ông Mattis từ chức,
Konstantin Kosachev, đứng đầu Ủy ban Đối ngoại tại Thượng viện Quốc hội Nga,
nói rằng : “ Sự ra đi của
Mattis là một tín hiệu tích cực đối với Nga vì Mattis là người hiếu chiến đối
với cả Nga và Trung Quốc hơn là Donald Trump ”.
Khi được hỏi về quyết định Trump rút
quân khỏi Syria, Putin nói : “ Về vấn đề này, Donald đã
đúng. Tôi đồng ý với ông ta ”. Cách Putin gọi
Trump bằng tên thân mật “ Donald ” rất hiếm thấy, dường như Putin muốn cho cả
thế giới biết mối quan hệ đặc biệt giữa hắn và Trump.
Trong chương trình truyền hình nhà
nước Nga có sự tham gia của các thành viên Quốc hội Nga, người dẫn chương trình
Olga Skabeeva, nói :
“ Mỹ là
phe thua cuộc vì Putin đã đánh bại họ bằng mọi cách ”.
Người dẫn chương trình khác là Evgeny
Popov, nói them : “ Trump
sẽ lại là người của chúng ta. Quan trọng nhất là các lệnh trừng phạt của Nga
được Trump gỡ bỏ ”.
Đúng vậy!
Bộ Tài chính của chính phủ Trump, thông báo sẽ gỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với đế
chế kinh doanh của Oleg V. Deripaska, một trong những tập đoàn nhôm có ảnh
hưởng nhất ở Nga, vốn bị trừng phạt vì sự can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống
năm 2016 ở Hoa Kỳ.
Vladimir Frolov, nhà bình luận kiêm
chuyên gia phân tích đối ngoại Nga nói : “ Trump là món quà của
Chúa dành cho Nga. Ông Trump mặc định thực thi chương trình nghị sự tiêu cực
của Nga, làm suy yếu trật tự thế giới do Mỹ dẫn đầu, gây tổn hại cho liên minh
của Mỹ cũng như sự tín nhiệm của Mỹ với tư cách là một đối tác và một đồng
minh. Tất cả những điều này đều do ông ấy thực hiện. Nga chỉ việc thư giãn, dõi
theo và cổ vũ cho ông Trump ”.
Từ lúc nhậm chức tổng thống Mỹ cho
đến nay, Trump đã đẩy mạnh chính sách cô lập nước Mỹ trong sự phản đối của
lưỡng đảng và ngay cả Bộ trưởng Quốc phòng Mattis cũng đã từ chức.
Điều này đã tạo ra những khoảng trống
quyền lực cho cả Nga và Trung Quốc gia tăng tầm ảnh hưởng và xích lại gần nhau.
Nga
Nước Nga của Putin cùng với chế độ
độc tài Assad là một trong những bên giành được nhiều lợi ích nhất từ việc
Trump rút quân khỏi Syria, trong khi lực lượng dân chủ Syria (SDF – Syrian
Democratic Forces – phần lớn là người Kurd) gần như phải từ bỏ giấc mơ dân chủ
và độc lập của họ.
Chuyện Trump từ bỏ đồng
minh và lực lượng dân chủ SDF, đã giúp Nga có được ảnh hưởng quan trọng tại
Trung Đông mà Putin luôn khao khát.
Nga cũng sắp tiến hành xây dựng căn
cứ không quân và hải quân trên đảo La Orchila thuộc Venezuala, cách Puerto Rico
khoảng 800km và cách Florida 2400km. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử Nga
có thể thực hiện các chuyến bay quân sự gần Hoa Kỳ.
Cách đây hơn 1 tuần, 2 chiếc máy bay
ném bom Tu-160 Blackjack, có khả năng hạt nhân đã bay hơn 10 giờ ở vùng biển
Caribbean. Hành động này đã gây ra “
nỗi lo lắng về nguy cơ Chiến Tranh Lạnh 2.0 ” tại khu vực Mỹ La Tinh. Đây
là màn trình diễn phô trương sức mạnh của Nga đối với Hoa Kỳ.
Nhật Bản cũng vừa phản đối sau khi
Nga xây 4 doanh trại thuộc quần đảo Kuril đang tranh chấp với Nhật Bản và sắp
cho chuyển quân đến đây. Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, có khoảng 3500 binh lính
Nga trên hai hòn đảo lớn nhất trong khu vực tranh chấp, thuộc quần đảo Kuril.
Tháng 9/2018, lần đầu tiên Nga
mời Trung Quốc tập trận Vostok - 2018 “ lớn nhất kể từ Chiến tranh Lạnh
”, với sự tham gia của 300.000 quân.
Trung Quốc
Trung Quốc tiếp tục chiến lược bành
trướng để tăng cường ảnh hưởng quốc tế. Tại Biển Đông, Trung Quốc đẩy mạnh quân
sự hóa nhằm kiểm soát và thống trị vùng biển quan trọng này. Đô đốc Philip
Davidson, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nói với Quốc hội Mỹ
rằng “ chỉ có chiến tranh mới
ngăn được Trung Quốc kiểm soát biển Đông ”.
Ngày 18/12, không quân Trung Quốc
triển khai biên đội gồm các oanh tạc cơ H-6K, chiến đấu cơ Su-30 và trinh sát
cơ Y-9JB, thực hiện cuộc diễn tập tuần tra và tác chiến tầm xa gần đảo Đài
Loan. Gần đây, Trung Quốc liên tục tiến hành diễn tập không quân và hải quân ở
khu vực quanh đảo Đài Loan, với các vũ khí hiện đại.
Tháng 5/2018, Mỹ cũng đã cáo buộc căn
cứ quân sự Trung Quốc ở Djibouti, sử dụng tia laser để tấn công máy bay C-130
của Mỹ, hoạt động tại căn cứ Camp Lemonnier gần căn cứ Trung Quốc vài cây số,
khiến 2 phi công Mỹ bị thương tích trong lúc hạ cánh.
Nhật Bản cũng vừa tăng ngân sách quốc
phòng lên 47 tỉ đô la cho năm 2019 và đây là mức tăng kỷ lục lần thứ năm liên
tiếp, nhằm tăng cường khả năng quân sự trước mối đe dọa từ Trung Quốc trong sự
yếu thế của Hoa Kỳ tại Châu Á.
Chiến lược “ xoay trục sang
Châu Á ” của Tổng thống Obama nhằm đối phó với Trung Quốc đã suy yếu
nghiêm trọng.
Liên minh Nga và Trung
Quốc
Một số người Việt ủng hộ
Trump cho rằng, việc rút quân khỏi Syria của Trump là để hợp tác với Nga nhằm
đối phó với Trung Quốc.
Rõ ràng
đây là suy luận không căn cứ.
Trên thực tế, suy luận đó là ảo tưởng
bởi các bằng chứng thuyết
phục đều chứng minh cả Nga và Trung Quốc đang tăng cường hợp tác mạnh mẽ nhằm
đối phó với Hoa Kỳ.
Trước khi qua đời vào năm 2017, một
trong những nhà chiến lược hàng đầu thế kỷ XX, Zbigniew Brzezinski,
đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mối đe dọa nguy hiểm nhất đối với an ninh Mỹ, “ sẽ là một liên minh của
Trung Quốc và Nga – hợp tác với nhau không phải bởi ý thức hệ mà bởi sự bất
bình ”.
Giáo sư lừng danh Graham Allison, Giám
đốc Trung tâm Khoa học Quốc tế Belfer tại Đại học Harvard và
cũng là học giả nổi tiếng với Cụm từ “ bẫy Thucydides ” đã có bài
phân tích cảnh báo về một liên minh Trung – Nga đang hình thành mạnh mẽ :
“
Bị từ chối các cơ hội ở phương Tây, Nga có phương án nào khác ngoài việc chuyển
sang phương Đông ? Sự kết hợp của các chiến lược tầm xa và ngoại giao tinh tế của
Trung Quốc và sự vụng về của Hoa Kỳ và Tây Âu, đã dần tạo ra sự liên kết chặt
chẽ giữa hai đối thủ địa chính trị là Nga và Trung Quốc.
Trong quan hệ quốc tế, một bài học cơ
bản quan trọng đó là “ Kẻ thù của kẻ thù ta, chính là bạn ta “. Sự cân
bằng sức mạnh của quân đội, kinh tế, tình báo, ngoại giao giữa các đối thủ là
rất quan trọng. Trung Quốc đã thuyết phục Nga ngồi về phía Trung Quốc làm tăng
thêm sức mạnh của Trung Quốc, một siêu cường hạt nhân bên cạnh một siêu cường
kinh tế.
Khi áp lực của Mỹ đối với
Nga gia tăng thông qua các lệnh trừng phạt sau khi Nga sáp nhập Crimea và một
nỗ lực ngoại giao để cách ly Nga, thì Trung Quốc đã mở rộng vòng tay với Nga.
Tại mọi thời điểm Hoa Kỳ và
Tây Âu gây khó cho Nga, Trung Quốc đã chìa tay bày tỏ quan tâm. Hãy xem xét những gì đã
thực sự xảy ra trong quan hệ Trung-Nga theo bảy chiều :
** nhận thức về mối đe
dọa,
** mối quan hệ giữa các nhà
lãnh đạo,
** công nhận chính thức dành
cho nhau,
** hợp tác quân sự và tình báo,
** hợp tác kinh tế chặt chẽ,
** phối hợp ngoại giao và
** định hướng tầng lớp giàu có.
Khi Nga hoặc các nhà lãnh đạo an ninh
Trung Quốc nghĩ về các mối đe dọa hiện tại, bóng ma mà họ nhìn thấy là Hoa Kỳ.
Họ tin rằng Hoa Kỳ không chỉ thách thức lợi ích của họ ở Đông Âu hay Biển Đông,
mà còn tích cực tìm cách làm suy yếu chế độ độc tài chuyên chế của họ.
Trong những năm gần đây, Nga
không chỉ bán cho Trung Quốc các hệ thống phòng không tiên tiến nhất của họ,
S-400, mà còn tích cực tham gia với Trung Quốc trong hoạt động nghiên cứu và
phát triển trên các động cơ tên lửa và UAV.
Các cuộc tập trận quân sự chung của
hải quân hai nước ở Biển Địa Trung Hải vào năm 2015, Biển Đông năm 2016 và Biển
Baltic năm 2017. Khi bỏ phiếu trong Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, họ đồng ý
với nhau 98%. Nga đã ủng hộ mọi quyền phủ quyết của Trung Quốc kể từ năm 2007 ”.
Tháng 6/2018, Putin nói : “ Tôi
nghĩ Chủ tịch Tập Cận Bình là người duy nhất trong số tất cả các nhà lãnh đạo
thế giới đã tổ chức sinh nhật cùng với tôi… Ông Tập luôn cố gắng để đạt được
hiệu quả tối đa trong công việc vì lợi ích của từng người dân Trung Quốc ”.
Ngày 8/6/2018, Tập Cận Bình đã trao
tặng Huân chương Hữu nghị đầu tiên của Trung Quốc cho Putin và gọi Putin là
người bạn thân thiết nhất của mình.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại
lớn nhất của Nga. Thêm nữa, Nga và Trung Quốc đang đàm phán tăng cường hợp tác
các dự án “ Vành đai và Con đường ” (Belt and Road) của
Trung Quốc cũng như “ Liên minh Kinh tế Á-Âu ” (Eurasian
Economic Union) của Nga.
Mặc dù Trung Quốc và Nga có những
hiềm khích riêng trong quá khứ, nhưng cả hai sẵn sàng gác lại, để cùng đối phó
với kẻ thù chung : Hoa Kỳ và các nước dân chủ.
Cả Putin và Tập Cận Bình đều xem nền
dân chủ và cuộc vận động dân chủ (democracy advocate) của Hoa Kỳ là một mối đe
dọa với vận mệnh chính trị của mình.
Từ khi Trump nhậm chức tổng thống,
cuộc vận động dân chủ và cải thiện nhân quyền của Bộ Ngoại giao Mỹ đã suy yếu
rõ rệt.
Theo ngân sách mà Nhà Trắng đệ trình
cho năm 2019, nguồn tài chính cho tổ chức Quỹ Quốc gia Hỗ trợ
Dân chủ ( National Endowment for Democracy ) và các chương trình thúc đẩy
dân chủ khác giảm mạnh.
Trump ca ngợi Tập Cận Bình
và Putin là những “ lãnh đạo tài năng ” , “ yêu nước ”
, đồng thời cô lập nước Mỹ gây ra những hệ lụy xấu cho cuộc vận động dân
chủ toàn cầu.
Trump giảm uy tín và ảnh hưởng quốc
tế của Hoa Kỳ đang tạo cơ hội để Trung-Nga ngày càng mạnh lên.
Ảnh hưởng hiện nay của Hoa Kỳ tại
châu Á, châu Âu và Trung Đông giảm đáng kể trong sự trỗi dậy mạnh mẽ của liên
minh độc đoán Trung-Nga.
Các tổ chức xã hội dân sự là nền tảng
quan trọng của nền dân chủ Mỹ, góp phần mang đến chiến thắng cho Đảng Dân chủ
tại Hạ viện sau một thập kỷ trong cuộc bầu cử giữa kỳ 6/11.
Rất nhiều tổ chức dân sự Mỹ đã vận
động cử tri bầu cho Đảng Dân chủ để kiểm soát quyền lực của Trump bởi chính
sách cô lập và khen ngợi độc tài đang gây hại cho nền dân chủ Mỹ.
Một bài học quý giá cho cuộc vận động
dân chủ Việt Nam chính là tổ chức và đoàn thể.
Bởi “ Nếu muốn đi thật
nhanh, thì hãy đi một mình. Nhưng muốn đi xa, thì phải đi cùng nhau ”.
__._,_.___
