HD-981 và ba
mũi giáp công của Trung Quốc nhắm vào Việt Nam
Ngày 25/06/2015, Bắc Kinh bất ngờ sử dụng trở lại biểu tượng của
thái độ quyết đoán của Trung Quốc đối với Việt Nam tại Biển Đông : Giàn khoan nước
sâu HD-981. Giàn khoan mà Trung Quốc đã cho hạ đặt trong vùng thềm lục địa của
Việt Nam vào tháng Năm năm 2014, lần này cũng được đưa xuống Biển Đông, hướng
về phía Việt Nam, nhưng nằm sát khu vực Vịnh Bắc Bộ.
Đối với giới phân tích, mục tiêu hù dọa Việt Nam của Trung Quốc
quả thật đã rõ ràng, vì hành động di chuyển giàn khoan được tiến hành và loan
báo đúng vào thời điểm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chuẩn
bị đi Mỹ, trong một chuyến đi được đánh giá là lịch sử, có khả năng đưa quan hệ
Hà Nội - Washington chuyển sang một giai đoạn mới, điều mà Bắc Kinh không hề
mặn mà.
Ý nghĩa gây sức ép lại càng mạnh hơn trong bối cảnh Trung Quốc,
bất chấp những lời phản đối của quốc tế, vẫn tiếp tục xúc tiến các công trình
xây cất trên các đảo nhân tạo mà họ bồi đắp lên từ những bãi ngầm hay rạn san
hô ở vùng quần đảo Trường Sa, những thực thể mà họ đã đánh chiếm từ tay Việt
Nam và Philippines hàng chục năm trước đây. Điểm hệ trọng là Bắc Kinh đang cho
xây dựng những cơ sở có thể dùng vào mục tiêu quân sự trên các đảo nhân tạo đó.
Trả lời phỏng vấn của Ban Việt Ngữ RFI, Giáo sư Ngô Vĩnh Long (Đại
học Maine Hoa Kỳ) đã ghi nhận ý đồ của Trung Quốc muốn hù dọa Việt Nam khi cho
di chuyển giàn khoan HD-981 xuống gần Việt Nam, bên cạnh hai mục tiêu khác là :
(1) thăm dò phản ứng của Việt Nam ; (2) đánh lạc hướng dư luận thế giới đang
chú mục vào việc Trung Quốc xây căn cứ quân sự tại Trường Sa.
Hù
dọa để Việt Nam không xích lại gần Mỹ
Điều khiến Bắc Kinh quan ngại là Việt Nam có thể thắt chặt thêm
quan hệ với Mỹ nhân chuyến thăm của ông Nguyễn Phú Trọng, và theo Giáo sư Long,
mục tiêu hù dọa đó sẽ thất bại. Thậm chí, như nhận xét của hãng tin Anh Reuters,
việc Trung Quốc viện đến giàn khoan HD-981 còn có tác dụng củng cố thêm ý muốn
siết chặt quan hệ với Mỹ của Việt Nam.
Đối với giáo sư Ngô Vĩnh Long, sự chuyển dịch của giàn khoan
HD-981 đã nêu bật tình trạng Việt Nam đang phải chịu đến ba « mũi giáp công của
Trung Quốc ; hai mũi trên Biển Đông là các cứ điểm quân sự đã và đang hoàn
thành của Trung Quốc trên Biển Đông đặt ở hai vị trí yết hầu là Hoàng Sa và Trường
Sa, và mũi thứ ba trên bộ là từ vùng biên giới với Cam Bốt ở phía Tây nam Việt
Nam.
Chiến lược chung của Trung Quốc, tuy nhiên, theo giáo sư Long, lại
là « giương đông kích tây », gây huyên náo tại vùng biên giới Việt Nam-Cam Bốt,
đưa giàn khoan xuống gần Vịnh Bắc Bộ để thu hút sự chú ý của mọi người, trong
lúc vẫn im lìm tiến hành xây dựng căn cứ quân sự tại vùng Trường Sa, đặt khu
vực và thế giới vào tình thế sự đã rồi khi Trung Quốc hoàn tất công việc của
mình.
Để đối phó với mưu toan áp đặt sự đã rồi của Trung Quốc trên Biển
Đông, ngoài việc phải vận động công luận trong và ngoài nước, Giáo sư Long cho
rằng Việt Nam cần mạnh dạn tham gia các cuộc tuần tra chung trên Biển Đông,
cùng với các nước khác như Mỹ, Nhật, Úc ...
HD-981
hiện gần Việt Nam hơn năm 2014
Ngô Vĩnh Long : Theo một số bài báo, tính đến ngày 1 tháng 7 năm 2015 thì giàn
khoan Hải Dương 981 đã được neo ở cách đường ranh giới phân định Vịnh Bắc Bộ giữa
Việt Nam và Trung Quốc khoảng 1 hải lý. Nếu đúng, thì vị trí của giàn khoan kỳ
này gần đất liền Việt Nam hơn rất nhiều so với điểm Trung Quốc đã đặt giàn
khoan này vào tháng 5 năm 2014.
Tôi nghĩ Trung Quốc họ muốn trêu chọc Việt Nam. Nếu chia từ Hải Nam
đến Việt Nam, thì trong vùng Vịnh Bắc Bộ, nó nằm 1 hải lý về phía bên Trung
Quốc chứ chưa nằm bên phía Việt Nam.
Ba
mục đích : Gài bẫy, đánh lạc hướng, hù dọa
Ngô
Vĩnh Long : Theo tôi, Trung Quốc
để giàn khoan ở đó để nhử, nếu Việt Nam phản ứng thì họ sẽ nói : « Thấy không ?
Mình đang neo cái giàn khoan này ở trong vị trí của đất mình, mà bọn Việt Nam
lại la lối um xùm ! ».
Rồi nếu các nước khác ủng hộ Việt Nam, thì Trung Quốc cũng nói là
mọi người đều xúm lại bắt nạt Trung Quốc, Trung Quốc là một nạn nhân, Trung
Quốc không thể để cho bị bắt nạt mãi, cho nên Trung Quốc phải cứng rắn hơn !
Tôi nghĩ đó cũng là lý do vì sao Trung Quốc mới ra cái đạo luật
bảo vệ an ninh quốc gia, nói rằng Trung Quốc không thể bị bắt nạt mãi, nếu ai
bắt nạt họ thì họ sẽ phải cứng rắn hơn, sẽ dùng võ lực đánh các nước khác để bảo
vệ quyền lợi của Trung Quốc... Vấn đề đưa giàn khoan vào sát gần Việt Nam là
một cái cớ để đưa ra luật đó, và dùng luật đó như là một bước mới để lấn chiếm
Biển Đông.
Mục đích thứ hai là đánh lạc hướng dư luận thế giới để Trung Quốc
có thể tiếp tục hoàn tất các cơ sở quân sự trên các đạo nhân tạo mà Trung Quốc
đã bồi đắp ở Trường Sa.
Và mục đích thứ ba, mà tôi cho là mục đích chính, là để hù dọa
Việt Nam trước chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, ông
Nguyễn Phú Trọng, ngỏ hầu Việt Nam sẽ không dám siết chặt thêm quan hệ với Mỹ.
Quan hệ Việt Mỹ vẫn sẽ được siết chặt thêm
Ngô Vĩnh Long : Chuyến đi của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ siết chặt thêm một mức
mối quan hệ với Mỹ.
(1) Ông ấy là nhân vật chóp bu của đảng cầm quyền ở Việt Nam, cho
nên cuộc viếng thăm Mỹ có tính cách biểu tượng rất quan trọng trong thời điểm hiện
tại. Mỹ và Việt Nam muốn chứng minh rằng quan hệ giữa hai nước đang được củng
cố chủ yếu là vì lợi ích của hai nước và an ninh chung của khu vực.
Đối với Mỹ, việc này gởi thông điệp đến nhiều người “chống Cộng” ở
Mỹ là ý thức hệ không còn là rào cản đối với nỗ lực phát triển quan hệ giữa hai
nước.
(2) Chuyến đi, dù chỉ có hai ngày, nhưng khẳng định bản Tuyên bố
chung về Tầm nhìn Chiến lược mà Bô trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter và Bộ
trưởng Quốc phòng Việt Nam đã ký đầu tháng Sáu năm nay (2015) và như thế sẽ
giúp đưa quan hệ Việt-Mỹ tiến đến mục tiêu “đối tác chiến lược toàn diện.”
(3) Chuyến đi cũng sẽ giúp cho việc vận động dư luận Mỹ ủng hộ
hiệp định “Đối tác Xuyên Thái Bình Dương” (Trans-Pacific Partnership, TPP)...
Nếu được thông qua, hiệp định này sẽ có lợi cho Việt Nam và Mỹ trên nhiều mặt,
trong đó có việc phát triển kinh tế và củng cố an ninh cho toàn khu vực Đông
Nam Á.
Việt Nam đang bị 3 gọng kềm : Hoàng Sa, Trường Sa, biên giới Cam
Bốt
Ngô Vĩnh Long : Nếu chỉ tính Biển Đông, Việt Nam đang nằm giữa hai gọng kềm.
Giàn khoan HD-981 chỉ là công cụ Trung Quốc xê dịch để thách thức, chứ quan trọng
nhất là việc Trung Quốc đã chiếm Hoàng Sa, đã xây dựng cơ sở quân sự trên đó,
thành lập thành phố Tam Sa trên đó để từ đó chỉ huy toàn bộ khu vực Biển Đông.
Cho nên, dù không có giàn khoan HD-981 được đẩy tới, đẩy lui, thì
trên thực tế, Hoàng Sa với những cơ sở quân sự đó, đã là một cái gọng kềm gần
Việt Nam nhất. Trong mấy năm qua, chúng ta đã nói nhiều lần là phải chú ý đến
Hoàng Sa, một cái yết hầu của toàn Biển Đông...
Hiện nay, ngoài Hoàng Sa, Trung Quốc lại lập cơ sở quân sự trên 7
đảo ở Trường Sa, và tôi nghĩ là Trung Quốc sẽ không ngừng ở đó, mà sẽ tiếp tục.
Để có thể tiếp tục, Trung Quốc đã mở một mũi (tấn công) khác :
Thúc đẩy gây rối ở vùng biên giới phía Tây nam của Việt Nam, tức là vùng biên
giới với Cam Bốt.
Đúng là Việt Nam đang bị “3 mũi giáp công” của Trung Quốc, hai mũi
từ biển (Hoàng Sa, Trường Sa) và một mũi từ đất liền, (biên giới Tây nam với
Cam Bốt). Đây là chiến lược “giương đông kích tây” của Trung Quốc.
Báo chí gần đây có nói đến sự cố ở cột mốc 203 ở biên giới Tây
Nam... Tôi nghĩ đây không phải là vấn đề ngẫu nhiên. Những nhà nghiên cứu vấn
đề dọc biên giới Việt Nam đã thấy là trong mấy tháng gần đây căng thẳng đã có ở
hầu như gần hết tuyến biên giới giữa Cam Bốt và Việt Nam trong khi Trung Quốc
đang bồi đắp các bãi chìm ở Trường Sa và xây dựng các căn cứ quân sự.
Chiến
lược giương đông kích tây
Thành ra Trung Quốc rõ ràng là có chiến lược giương đông kích tây,
làm cho nhiều người không hiểu là mục đích chính của Trung Quốc là gì. Theo
tôi, đó là tiếp tục xây căn cứ ở Trường Sa,
Các căn cứ này có cảng nước sâu có thể giấu tàu ngầm ở đó, có ăng
ten liên lạc vệ tinh, có tháp radar, v.v.
Việc quân sự hóa các đảo nhân tạo này không những là đe dọa đối
với Việt Nam và các nước nhỏ khác trong khu vực mà còn là thách thức đối với những
nước ngoài khu vực, đặc biệt là đối với Mỹ.
Từ bốn, năm năm nay, Trung Quốc đã cố ý thách thức Mỹ, chĩa mũi
dùi vào Mỹ, bởi vì nếu Mỹ im lặng hay nhẹ tay thì Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn
lướt. Cho nên, tôi thấy phản ứng (cứng rắn) của Mỹ mấy tháng gần đây là đúng
hướng, vì nếu không thì Trung Quốc sẽ cứ tiếp tục khiêu khích, cứ tiếp tục xâm
chiếm.
Trung Quốc sẽ tiếp tục "tằm ăn dâu" để áp đặt "sự
đã rồi"
Ngô Vĩnh Long : Tôi nghĩ sắp tới đây Trung Quốc sẽ tiếp tục những động thái
“tầm ngặm dâu” (salami slicing). Họ nghĩ rằng nếu cứ hai bước tiến, một bước
lùi nhẹ nhàng, không thách thức mạnh lắm, thì họ sẽ dần dần chiếm được Biển Đông,
dần dần tạo ra được tình trạng « sự đã rồi » (fait accompli).
Theo tôi, Mỹ và các đồng minh phải vận động các nước trong khu vực
cùng nhau tuần tra trên Biển Đông cũng như xung quanh các đảo nhân tạo mà Trung
Quốc đã và đang xây các căn cứ quân sự. Nếu không thì Trung Quốc và nhiều nước
trên thế giới coi như là Việt Nam, Mỹ, hay là các nước khác đã chấp nhận « sự
đã rồi ».
Trong trường hợp đó thì Trung Quốc càng làm tới và Mỹ sẽ mất rất
nhiều uy tín. Nếu Mỹ mất uy tín, Trung Quốc sẽ cứ tấn công tới. Thành ra những
động thái của Mỹ như trong vài tháng nay, đặc biệt là nâng cấp hợp tác quân sự
với Việt Nam, đã đi đúng hướng, và tỏ ra là Mỹ đã có thái độ rõ ràng và cương
quyết.
Khi mà Mỹ đã làm việc đó rồi thì Mỹ không thể lùi được, vì lùi sẽ
bị xem là con hổ giấy, khiến cho các nước khác trong khu vực, kể cả Việt Nam,
nói rằng Mỹ không đáng tin cậy. Và như vậy thì Mỹ, vốn đã tốn rất nhiều công,
sẽ không được gì.
Cho nên tôi nghĩ rằng quan hệ Mỹ-Việt sẽ càng ngày càng được siết
chặt, việc mời ông Nguyễn Phú Trọng là một biểu tượng, để cho thấy rằng hai bên
sẵn sàng bỏ qua vấn đề ý thức hệ, hay tạm gác những vấn đề chưa đồng ý, để có
thể cùng nhau bảo vệ lợi ích của nhau, cũng như của những nước khác trong khu
vực.
Việt Nam đã bắt đầu có tiếng nói rõ ràng và kiên quyết hơn
Ngô Vĩnh Long : Ba tờ báo Việt Nam như Vnexpress, Vietnamnet, Giáo
Dục Việt Nam, dường như mỗi tuần đều có bài nói về vấn đề Biển Đông. Ngoài ra ;
vừa qua có một bộ phim 5 tập, được chiếu ở Việt Nam rồi được đưa lên Youtube và
một vài chỗ khác. Rõ ràng là Chính phủ Việt Nam nghĩ rằng bây giờ phải tích cực
vận động quần chúng trong nước. Và dư luận thế giới, vì bây giờ cũng có nhiều
bài của một số người trong nước, viết bằng tiếng Anh, gởi đăng trên các báo
nước ngoài.
Tôi thấy rằng Việt Nam đang có tiếng nói rõ ràng và cương quyết,
và điều đó rất quan trọng vì Việt Nam có lãnh thổ và lãnh hải dài nhất trong
khu vực Biển Đông, nếu Việt Nam không lên tiếng thì khó có thể giúp các nước
như Mỹ vận động quần chúng họ để ủng hộ Việt Nam, để bảo vệ quyền lợi các nước
xung quanh Biển Đông.
Nên
tuần tra chung với Mỹ, Nhật, Philippines ....
Trước mắt, Việt Nam nên tham gia các hoạt động tuần tra chung với
Mỹ, Nhật, Úc, Phillippines, Ấn độ, Hàn Quốc, trên Biển Đông. Nếu một mình Việt
Nam thì khó có thể bảo vệ lợi ích của Việt Nam, mà Việt Nam tuần tra một mình,
thì Trung Quốc có thể tạo các sự cố, rồi lại bắt nạt Việt Nam.
Nhưng nếu Việt Nam tham gia các hoạt động tuần tra chung với các
nước như tôi vừa kể, thì tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ phải e dè. Họ có thể đánh
một nước như Việt Nam hay Philippines được, nhưng khó có thể đánh những nước lớn
khác mà không bị thiệt thòi.
Đăng ngày 06-07-2015
Việt Nam xoay trục sang Mỹ ?
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng (T) tiếp cựu
Tổng thống Mỹ Bill Clinton, tại Hà Nội, 02/07/2015REUTERS
Trong một động thái chưa từng thấy, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt
Nam Nguyễn Phú Trọng công du Mỹ. Nhân dịp này, trang web The Diplomat, hôm nay 06/07/2015,
đăng bài phân tích của giáo sư Carl Thayer « Việt Nam xoay trục sang Mỹ ? ».
RFI xin giới thiệu
Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, sẽ đến
thăm Washington từ ngày 06 đến 09/07 để đánh dấu kỷ niệm hai mươi năm bình thường
hóa quan hệ ngoại giao giữa nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Chuyến thăm của ông Trọng là chưa từng có, bởi vì đây là lần đầu
tiên một lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ thăm Hoa Kỳ với tư cách chính thức.
Nguồn tin ngoại giao cho biết Việt Nam đã vận động cho chuyến thăm
này và có một điểm khó khăn là vấn đề lễ tân. Phía Việt Nam muốn Tổng Bí thư
Trọng sẽ được Tổng thống Barack Obama tiếp tại Nhà Trắng. Điều này tạo ra một
vấn đề lễ tân vì Tổng Bí thư Trọng không có đồng cấp tương đương trong hệ thống
chính trị Mỹ.
Theo các nguồn tin truyền thông, Tổng Bí thư Trọng sẽ được tiếp
bởi Phó Tổng thống Joe Biden trong Nhà Trắng và sau đó Tổng thống Barack Obama
sẽ tới tham gia các cuộc thảo luận. Có tin đồn rằng ông Trọng có thể gặp bà Hillary
Clinton.
Năm 2013 Tổng thống Obama và đồng nhiệm Việt Nam Trương Tấn Sang
đã ký Thỏa thuận Quan hệ Đối tác Toàn diện. Đây là tài liệu khung quan trọng
đối với quan hệ song phương. Đầu năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter đã
ký tuyên bố Tầm nhìn chung tại Hà Nội với Đại tướng Phùng Quang Thanh, văn bản
này đề ra 12 lĩnh vực hợp tác quốc phòng trong tương lai.
Cuộc gặp giữa ông Obama và ông Trọng là quan trọng bởi vì cả hai
nhà lãnh đạo sẽ hết nhiệm kỳ vào năm tới. Mọi hiểu biết đạt được trong chuyến
thăm của ông Trọng sẽ đặt nền móng cho quan hệ Mỹ-Việt Nam vào lúc quá trình
chuyển đổi lãnh đạo diễn ra ở cả hai nước.
Việt Nam dự kiến tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 12 vào đầu
năm 2016. Đại hội này sẽ thông qua các văn kiện chính sách chiến lược quan
trọng cho 5 năm tiếp theo. Chuyến thăm này là quan trọng vì kể từ khi xẩy ra
cuộc khủng hoảng giàn khoan HY-981 từ tháng Năm đến tháng Bẩy năm ngoái, một số
ủy viên Bộ Chính trị Việt Nam đã đi thăm Hoa Kỳ, bao gồm ông Phạm Quang Nghị
(Bí thư Thành ủy Hà Nội) và ông Trần Đại Quang (Bộ trưởng Công an).
Dự kiến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có một chuyến thăm Washington
sau khi ông tới dự cuộc họp thường niên của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New
York. Theo các tin đồn, ông Nguyễn Sinh Hùng, Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc
hội Việt Nam, cũng có thể đi thăm Mỹ.
Các nhà phân tích nước ngoài, trong nỗ lực giải thích cơ chế ra
quyết định vốn mờ mịt của Việt Nam, đã nêu ra sự tồn tại của cánh bảo thủ và
cánh cải cách trong Bộ Chính trị. Tổng Bí thư Trọng thường được mô tả như là
một nhân vật có tư tưởng bảo thủ, ủng hộ thắt chặt quan hệ với Trung Quốc. Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng được xem như là một nhà cải cách, đang tìm cách thắt chặt
quan hệ kinh tế và có thể cả an ninh với Hoa Kỳ. Ông Dũng được đồn là đang nhóm
ngó chức Tổng Bí thư Đảng tại Đại hội toàn quốc năm 2016.
Dường như sự sắp xếp phân định giữa các phe phái trong Bộ Chính
trị không rõ nét như vậy và phức tạp hơn. Tính cách cá nhân cũng đóng một vai
trò. Ví dụ, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, một đối thủ của ông Dũng, được cho
là đứng về phía ông Trọng. Ông Sang thường được xếp vào phe thân Trung Quốc.
Nhưng giới ngoại giao phương Tây, những người tuyên bố rất biết rõ ông Sang,
thì lại nói rằng có thể ông rất chống Trung Quốc.
Dường như sự sắp xếp phân định giữa các phe phái không rõ nét như
vậy và phức tạp hơn. Thật đáng ngờ vực trong việc phân định ai trong Bộ Chính
trị thân Trung Quốc hoặc thân Mỹ. Có nhiều khả năng là họ khác nhau trong việc
đánh giá làm thế nào xử lý các mối quan hệ với các cường quốc mà không làm tổn
hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam.
Việt Nam không thể chọn các nước láng giềng và một tiên đề (hiển
nhiên, không cần chứng minh) bền vững trong chính sách an ninh quốc gia của
Việt Nam là tránh có những căng thẳng thường trực trong quan hệ với Trung Quốc.
Việt Nam theo đuổi cách tiếp cận đa phương trong quan hệ với các nước lớn,
không chỉ trong quan hệ với Trung Quốc và Hoa Kỳ, mà cả với Nga, Ấn Độ và Nhật Bản.
Trên cơ sở này, ít nhất có hai câu hỏi chính liên quan đến việc
phát triển quan hệ chặt chẽ với Hoa Kỳ : Phản ứng của Trung Quốc sẽ ra sao ? Và
Mỹ có đáng tin cậy hay không trong việc thực hiện hết các cam kết của mình?
Giới phân tích an ninh quốc gia Việt Nam nêu ra mối lo ngại lớn nhất là Trung
Quốc và Hoa Kỳ có thể xích lại gần nhau hơn, gây bất lợi cho Việt Nam.
Làm thế nào thực hiện điều này trong quan hệ với Hoa Kỳ? Việt Nam
cần tiếp cận với thị trường Mỹ, nơi mà Việt Nam có thặng dư thương mại lớn.
Điều này bù đắp cho việc Việt Nam bị thâm hụt thương mại ồ ạt trong quan hệ với
Trung Quốc. Nhưng những người lập luận rằng Việt Nam nên tăng cường hợp tác
quốc phòng và an ninh với Hoa Kỳ lại bị phê phán bởi những người cho rằng Hoa
Kỳ tìm cách lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, qua việc khai thác vấn
đề nhân quyền, tự do tôn giáo như là đòn bẩy thúc đẩy « diễn biến hòa bình »,
biến đổi chế độ độc đảng tại Việt Nam thành một nền dân chủ đa đảng.
Các đảng viên lo sợ phản ứng của Trung Quốc trước việc cải thiện
quan hệ Mỹ-Việt đã hùng hồn chất vấn các đồng chí trong Đảng vốn ủng hộ thắt chặt
quan hệ với Mỹ là Hoa Kỳ đã làm gì cho Việt Nam ? Rồi họ tự trả lời câu hỏi của
mình bằng cách nêu ra việc Mỹ phân biệt đối xử trong việc bán vũ khí và cảm
nhận của họ về việc không giải quyết được « di
sản của chiến tranh » - Chất độc màu da cam (dioxin) và xử lý vật
liệu nổ. Hai vấn đề này đã được đề cập nhiều lần trong Tuyên bố Tầm nhìn chung
Mỹ-Việt.
Nói cách khác, Hoa Kỳ phải chứng minh các thiện ý của mình bằng
cách loại bỏ tất cả các hạn chế trong Quy định về buôn bán vũ khí quốc tế
(ITAR) trong việc bán vũ khí cho Việt Nam. Chính sách của Mỹ hiện nay là bán vũ
khí có tính chất phòng thủ cho Việt Nam - chủ yếu liên quan đến an ninh hàng
hải và xây dựng năng lực của Cảnh sát biển Việt Nam - trên cơ sở từng trường
hợp. Trong khi Mỹ đang giải quyết những vấn đề nóng bỏng trong hồ sơ chất độc
màu da cam và hỗ trợ xử lý các vật liệu chưa nổ, một số người thuộc phe này
muốn thấy những nỗ lực này được đẩy mạnh hơn và được tài trợ tốt hơn.
Những vấn đề này đã được nêu lên trong chuyến thăm Hà Nội của Bộ
trưởng Quốc phòng Carter. Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam kêu gọi chấm dứt tất cả
các hạn chế trong việc bán vũ khí và tách việc bán vũ khí ra khỏi các vấn đề
nhân quyền. Tuy nhiên, Việt Nam đã thả ông Lê Thanh Tùng, một nhà ly khai có
tên tuổi, ngay trước khi diễn ra chuyến viếng thăm của Tổng Bí thư Trọng, như
làm một cử chỉ xoa dịu Hoa Kỳ.
Ở Việt Nam, chuyến viếng thăm Washington của Tổng Bí thư Trọng và
cuộc gặp của ông với Tổng thống Obama sẽ được diễn giải như là một sự công nhận
vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam trong hệ thống chính trị Việt Nam. Chuyến
viếng thăm của ông Trọng sẽ tạo tiền lệ cho các chuyến viếng thăm sau này của
giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong một chừng mực nhất định, chuyến
thăm của ông sẽ xoa dịu các nhân vật bảo thủ trong Đảng - nếu Mỹ Hoa Kỳ đang
tìm cách lật đổ chế độ độc đảng của Việt Nam bằng « diễn biến hòa bình » thì
tại sao Tổng thống Obama lại tiếp Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam?
Chuyến đi của Tổng Bí thư Trọng và các ủy viên Bộ Chính trị khác
đến Hoa Kỳ sẽ giúp họ trong các đánh giá về xu hướng tương lai của mối quan hệ
song phương và quan trọng hơn cả là đánh giá của họ về việc phải chăng có thể
coi Hoa Kỳ như là một đối tác đáng tin cậy. Những đánh giá này sẽ được đưa vào trong
các văn kiện chính sách chiến lược quan trọng được soạn thảo và sẽ được Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ 12 thông qua.
Hai kết quả chính trong cuộc gặp của Tổng Bí thư Trọng với ông
Obama có thể định hướng tương lai quan hệ song phương : sự dấn thân của Việt
Nam vào Hiệp định Quan hệ Đối tác xuyên Thái Bình Dương và thỏa thuận từng bước
tiến tới việc thúc đẩy mua bán vũ khí (với việc loại bỏ tất cả các hạn chế còn
lại của ITAR). Việt Nam cũng sẽ hài lòng nếu Tổng thống Obama tuyên bố rằng ông
sẽ thực hiện cam kết trước đây là làm hết sức mình để có thể tới thăm Hà Nội
trước khi kết thúc nhiệm kỳ.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment