Tập Cận Bình
: Thế giới này là đế chế của ông ta
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) và Tổng thống Mỹ Barack
Obama, trong buổi họp báo chung ngày 25/09/2015.REUTERS/Gary Cameron
Đã qua rồi giai đoạn ẩn mình chờ thời như những người tiền nhiệm.
Đang công du chính thức tại Hoa Kỳ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình liên tục đưa
ra những sáng kiến ngoại giao trên mọi lãnh vực. Việc vươn lên thành cường quốc
nhằm bảo về các lợi ích của Bắc Kinh trên toàn cầu cũng gây ra không ít căng
thẳng.
Trên đây là những nhận xét chung của tuần san L'Express (số ra từ
23-29/09/2015) về đường lối ngoại giao hiện nay của Trung Quốc. Bài phân tích
đề tựa « Tập Cận Bình : Thế giới này là vương quốc của ông ta ».
Trung
Quốc với láng giềng như là Thiên triều với chư hầu
Từ rất lâu, chính sách ngoại giao Trung Quốc, được đưa ra dưới
thời ông Đặng Tiểu Bình có thể được tóm lược qua 4 chữ : « Thao
quang dưỡng hối », có nghĩa là « che
giấu năng lực, ẩn mình chờ thời ». Trong vòng ¼ thế kỷ qua, Trung
Quốc đã chọn chính sách luôn ẩn mình sau hậu trường quốc tế.
Thế nhưng, bài viết cho rằng Trung Quốc, với số dân 1,3 tỷ người,
khó có thể mà giữ mãi vị thế này. Kể từ khi lên nắm quyền lãnh đạo đảng và đất nước,
ông Tập Cận Bình đã không còn sử dụng công thức trên của Đặng Tiểu Bình. Bốn
chữ này đang dần dần biến mất khỏi các bài diễn văn chính thức. Mà thay vào đó
là khẩu hiệu : « Nâm phấn uy phát », nghĩa là « đấu
tranh giành kết quả ».
Theo Chủ tịch Trung Quốc, giờ không còn chuyện Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa để cho người khác dẫm lên chân của mình mà đi, mà Trung Quốc cần phải
có một « đường lối ngoại giao của nước lớn ».
Ông
Trầm Đinh Lập (Shen Dingli), Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Hoa Kỳ, đại
học Phục Đán, nhấn mạnh : « Cần phải tôn trọng chúng tôi như là
một cường quốc quan trọng, đấy là điểm thay đổi. Bởi vì Hoa Kỳ dường như không
đối xử đúng cách với chúng tôi ».
Vị học giả này cũng là người ủng hộ chủ trương mở các khu căn cứ
quân sự ở nước ngoài. Ông cũng là người tán thành việc xây dựng các phi đạo
trên Biển Đông, như nhiều hình ảnh vệ tinh đã chứng minh. Các hoạt động đòi hỏi
chủ quyền của Bắc Kinh tại đây đang gây quan ngại các nước láng giềng như Việt
Nam và Philippines.
Thế nhưng, xu hướng tự khẳng định và thiết lập việc đã rồi đã có
từ trước khi ông Tập lên nắm quyền. L’Express nhắc lại, nhân một cuộc họp tại
Hà Nội năm 2010, ông Dương Khiết Trì, lúc bấy giờ là Ngoại trưởng, có tóm tắt
như sau về mối tương quan lực lượng trong khu vực : « Trung
Quốc là một nước lớn và các nước khác là những nước nhỏ ; đấy là sự thật, có
thế thôi ».
Kinh
tế : chiêu bài đối ngoại hiệu quả nhất
Phong cách của ông Tập Cận Bình và cách thức lãnh đạo của ông đang
góp phần áp đặt phương châm đó trên trường quốc tế. Khẩu hiệu « Giấc
mơ Trung Hoa » của ông, giấc mơ quốc gia hùng cường và thịnh vượng
mang đậm màu sắc chủ nghĩa dân tộc hơn cả khẩu hiệu « hài
hòa » và « phát triển khoa học » của
người tiền nhiệm Hồ Cẩm Đào. Và giấc mơ đó đã được ông phơi bày rõ trong cuộc
diễu bình hoành tráng kỷ niệm 70 năm Nhật đầu hàng đồng minh, trên quảng trường
Thiên An Môn.
Ngoài ra, đích thân ông Tập Cận Bình còn đưa ra nhiều sáng kiến
cho chính sách đối ngoại của Trung Quốc như phát triển vành đai hải thương nối
Trung Quốc với Đông Nam Á, Nam Á, sang Châu Phi đến Châu Âu, thông qua kênh đào
Suez. Một dự án mang tên « Một vành đai, một lộ trình
».
Hay như dự án « Con đường tơ lụa » mới,
đi từ phía Tây Trung Quốc đến Trung Á, và xa hơn nữa là Châu Âu. Trung Quốc cho
rằng chính những căng thẳng với Nhật Bản và Hoa Kỳ đã làm hạn chế các triển
vọng của đất nước. Do đó, Trung Quốc cần phải mở rộng nhiều cơ hội mới. Đó là
những lời giải thích của ông Kim Xán Vinh (Jin Canrong) giáo sư ngành Quan hệ
Quốc tế tại đại học Nhân dân.
Không chỉ dừng ở đó, Tập Cận Bình còn chủ xướng thành lập Ngân
hàng Đầu tư Hạ tầng Châu Á AIIB. Trên bình diện này, Trung Quốc có thể tự tán
dương trước thành công quan trọng. Bởi vì, bất chấp các cảnh báo của Washington
với các đồng minh, 57 quốc gia đã gia nhập vào định chế mới này, vốn dĩ được
xem như là một đối thủ cạnh tranh với Ngân hàng Thế giới.
Về điểm này, ông David Lampton, giám đốc trung tâm nghiên cứu về
Trung Quốc đại học John Hopkins nhận định là chính sách đối ngoại của ông Tập
Cận Bình hiện nay phản ảnh sự bành trướng các lợi ích của Trung Quốc ra toàn
thế giới.
Một
chính sách ngoại giao thực dụng chưa từng có
Theo quan sát của tuần báo, đường lối ngoại giao của Trung Quốc
thời Tập Cận Bình mang màu sắc thực dụng chưa từng thấy so các nhà lãnh đạo
tiền nhiệm. Là đồng minh ủng hộ mạnh mẽ chính quyền tập đoàn quân sự Miến Điện
trước đây, ông Tập Cận Bình đã tiếp đón lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi.
Trong khu vực Đông Á, Bắc Kinh đang dần lạnh nhạt với người đồng
chí láng giềng Bình Nhưỡng, nhưng lại tỏ ra mặn mà hơn với Seoul khi 6 lần liên
tiếp đón Tổng thống Hàn Quốc, bà Park Gueun Hye. Tốt nhất nên phát triển lợi
ích kinh tế với Seoul hơn là ủng hộ các vụ phóng tên lửa đạn đạo và thử hạt
nhân của Bình Nhưỡng…
Năm 2015 cũng là năm đánh dấu những bước chuyển mới trong chính
sách ngoại giao của Trung Quốc. Thay vì bỏ rơi những hồ sơ quốc tế được cho là
quá nguy hiểm vào tay của Nga hay Hoa Kỳ, thì nay Trung Quốc cũng không ngần
ngại can thiệp. Ví dụ điển hình là tại Afghanistan.
Bắc Kinh cảm thấy có đủ khả năng để can dự với lá bài kinh tế: các
doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc có thể phát triển các hoạt động trong lãnh
vực khai thác khoáng sản. Lo sợ khủng bố trà trộn vào đất nước, nhất là
tại vùng Tân Cương đông người Hồi giáo, Bắc Kinh sẵn sàng làm trung gian hòa
giải giữa chính phủ Afghanistan với phe Taliban nổi dậy.
Và đương nhiên chuyện gì tới thì sẽ tới, hoạt động tích cực của
Trung Quốc đang gây ra lên những xích mích với Hoa Kỳ. Ngoài đồng thuận hiếm
hoi trên lãnh vực môi trường, các bất đồng đôi bên ngày càng nhiều, từ tranh
chấp lãnh thổ trên Biển Đông cho đến các vụ tấn công tin tặc. Chính quyền Washington
nghi ngờ các tin tặc Trung Quốc đã xâm nhập vào hệ thống tin học để đánh cắp
các danh sách địa chỉ quan hệ của các quan chức cao cấp.
Kết quả, vài ngày trước vòng công du chính thức của đồng nhiệm
Trung Quốc tại Hoa Kỳ, Barack Obama tuyên bố sẵn sàng thông qua các biện pháp trừng
phạt nếu thấy cần thiết. Nói tóm lại, không dễ gì tránh được khủng hoảng quan
trọng giữa Bắc Kinh và Washington. Và như cảnh báo của ông Kim Xán Vinh: « Phần
lớn các bất đồng không thể nào giải quyết được ».
__._,_.___
No comments:
Post a Comment