ASEAN
muốn Hoa Kỳ sớm có chính sách rõ ràng về Biển Đông
Các Ngoại trưởng ASEAN tại cuộc họp ở Boracay,
Philippines ngày 21/02/2017.Malacanang Photo/Handout via Reuters
ASEAN hy vọng chính quyền của tân tổng thống Mỹ Donald Trump nhanh
chóng thảo ra « một chính sách cụ thể hơn và rõ ràng hơn » về khu vực, đặc biệt
chính sách với Trung Quốc, trong bối cảnh Bắc Kinh « quân sự hóa » nhiều đảo
nhân tạo tại Trường Sa, khiến các quốc gia Đông Nam Á rất lo ngại. Trên đây là
tuyên bố của lãnh đạo ngoại giao Philippines hôm nay, 21/02/2017, sau phiên họp
kín với các đồng nhiệm ASEAN.
Reuters cho hay, phát biểu trước báo giới, tại Boracay, sau phiên
họp đầu tiên với các ngoại trưởng ASEAN ngày hôm qua, Ngoại trưởng Perfecto
Yasay tuyên bố : « chúng tôi hoàn toàn hiểu được là chính sách (quốc tế) của Hoa
Kỳ đang được chính phủ Donald Trump xây dựng », « hiện tại chúng tôi chưa nắm
chính xác về chính sách đối ngoại của chính quyền Mỹ trong quan hệ với Trung
Quốc… và chúng tôi hy vọng sẽ được biết cụ thể hơn và rõ ràng hơn trong những
tháng tới ».
Ngoại trưởng Perfecto Yasay cũng cho biết bộ trưởng các nước thành
viên ASEAN đã thể hiện « sự quan ngại rất lớn » về « các hoạt động quân sự hóa
» của Trung Quốc tại nhiều đảo ở Biển Đông, và việc làm sao để Trung Quốc chấp
nhận « phi quân sự hóa » và giải thể các công trình quân sự hiện có tại các đảo
tranh chấp là một thách thức lớn đối với toàn khối, đặc biệt là các nước có yêu
sách chủ quyền như Việt Nam, Malaysia và Philippinnes.
Hãng thông tấn Philippine News Agency dẫn lời thứ trưởng Ngoại
Giao Philippines Enrique Manalo trong cuộc họp báo hôm qua tại Boraca, theo đó
ASEAN « rất quyết tâm » hoàn tất sớm Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông, và các
hoạt động chuẩn bị sắp tới sẽ « rất khẩn trương ». Về mặt chính thức, ASEAN và
Trung Quốc đặt mục tiêu hoàn tất khuôn khổ chung cho Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển
Đông (gọi tắc là COC) vào giữa năm nay 2017, nhằm bảo đảm hòa bình và ổn định
lâu dài tại Biển Đông. Tuy nhiên, theo Ngoại trưởng Philippines, trên thực tế,
rất ít tiến bộ đạt được trong các đàm phán, kể từ khi ý tưởng này được các bên
nhất trí vào năm 2002.
Một số bộ trưởng ASEAN lo ngại các căng thẳng hiện nay tại Biển
Đông có thể làm « xói mòn lòng tin », ảnh hưởng đến tiến trình đàm phán COC.
Ngay trước hội nghị hai ngày đầu tuần này của ASEAN, thứ Sáu tuần trước, 17/02,
Trung Quốc vừa kết thúc một đợt tập trận với tàu sân bay tại Biển Đông. Ngày
18/02, Hải Quân Hoa Kỳ tuyên bố sẽ đưa một nhóm tàu chiến đấu cùng hàng không
mẫu hạm USS Carl Vinson tới tuần tra tại Biển Đông, để bảo vệ quyền tự do hàng
hải.
Hội nghị ngoại trưởng ASEAN sẽ tiếp tục hôm nay. Đây là cuộc họp
đầu tiên cấp bộ trưởng do Philippines tổ chức với tư cách quốc gia Chủ tịch
ASEAN năm 2017.
Trung Quốc sửa luật để
tăng cường kiểm soát Biển Đông
Hàng không mẫu hạm Liêu Ninh của Trung Quốc tập
trận tại Biển Đông, tháng 12/2016.REUTERS/Stringer
Trung Quốc có thể cấm tàu ngầm nước ngoài đi vào vùng Biển Đông và
Biển Hoa Đông, đó là bài nhận định được đăng hôm nay, 21/02/2017, trên trang thông
tin news.com.au của Úc.
Bài viết trở lại thông tin trên báo chí chính thức Trung Quốc cho
biết là Bắc Kinh đang tiến hành sửa đổi Luật An toàn Giao thông Hàng hải 1984. Dự
luật sửa đổi, theo dự kiến sẽ có hiệu lực kể từ năm 2020, cho phép hải quân
Trung Quốc và lực lượng tuần duyên nước này được quyền ngăn chận những tàu nào
bị xem là « vi phạm an toàn hàng hải » hoạt động trong các vùng biển của Trung
Quốc, kể cả vùng nội thủy và vùng đặc quyền kinh tế.
Nhưng điểm gây ngạc nhiên là dự luật này đặc biệt nhắm vào các tàu
ngầm. Dự luật nói trên không nói gì đến Biển Đông, nhưng gần như chắc chắn là
nó có liên quan đến vụ hải quân Trung Quốc tháng 12 năm ngoái thu giữ một tàu
ngầm không người lái của hải quân Mỹ ở Biển Đông và sau đó trả lại phía Hoa Kỳ.
Dự luật quy định là các tàu ngầm của nước ngoài khi đi ngang qua
vùng biển của Trung Quốc phải di chuyển trên mặt nước, treo quốc kỳ và thông
báo cho các cơ quan quản lý hàng hải của Trung Quốc trước khi đi vào vùng biển
này.
Luật sửa đổi cũng ghi rõ là nhà chức trách Trung Quốc có thể
khoanh một số vùng đặc biệt và có thể cấm các tàu của ngoại quốc đi qua những
vùng này dựa theo đánh giá của họ về mức độ an toàn giao thông hàng hải của những
tàu đó. Chiếu theo luật mới, những tàu nào bị xem là vi phạm luật Trung Quốc sẽ
bị đuổi ra khỏi vùng biển của Trung Quốc.
Dự luật này được xem xét vào lúc Trung Quốc gần hoàn tất việc xảy
dựng các đảo nhân tạo ở Biển Đông nhằm áp đặt chủ quyền của họ ở vùng biển này.
Một nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Viện Quốc gia Nghiên cứu Biển
Đông, trực thuộc chính phủ Trung Quốc, cho biết là Bắc Kinh đang cố cải thiện
việc quản lý an ninh hàng hải bằng cách đưa vào luật những chi tiết mới, đặc biệt
là những chi tiết liên quan đến « những mối đe dọa ngày càng tăng của việc nước
ngoài giám sát quá chặt chẽ ( vùng biển của Trung Quốc) ».
Trang news.com.au nhắc lại rằng cơ quan Sáng kiến Minh bạch Hàng
hải châu Á ( Asia Maritime Tranparency Initiative ) vào tháng 12 vừa qua công
bố những hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đã đặt thêm các dàn súng phòng
không và dàn tên lửa tại các phi đạo và hải cảng trên các đảo nhân tạo.
Việc quân sự hóa các cơ sở này ( mà trước đây Bắc Kinh khẳng định
là được xây dựng chỉ nhằm mục đích bảo đảm an toàn hàng hải ) khiến giới quan
sát lo ngại là Trung Quốc chuẩn bị thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên
Biển Đông. Việc tuyên bố thành lập vùng nhận dạng phòng không có nghĩa là mọi
phi cơ bay ngang qua không phận vùng này đều phải xin phép Bắc Kinh. Như vậy,
Trung Quốc áp đặt sự kiểm soát của quốc gia lên một vùng biển cho tới nay quốc
tế có thể được sử dụng.
Đầu tháng 7 năm ngoái, Tòa Trọng tài Thường trực đã ra phán quyết
bác bỏ « quyền lịch sử » mà Trung Quốc vẫn dùng để đòi chủ quyền trên gần như toàn
bộ vùng Biển Đông, thể hiện qua bản đồ « đường lưỡi bò ».
Cho tới nay, Hoa Kỳ vẫn cho rằng các vùng biển phía nam và phía
đông Trung Quốc là những vùng biển quốc tế và đã thường xuyên có những hành
động nhằm bảo đảm quyền tự do hàng hải tại vùng biển này. Kể từ tháng 10/2015 đến
nay, các chiến hạm của hải quân Mỹ đã bốn lần đến sát các đảo do Trung Quốc
chiếm giữ, bất chấp khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh trên các đảo này.
Cũng chính là nhằm khẳng định quyền của quốc tế được tự do lưu thông
ở vùng này mà hải quân Hoa Kỳ trong tuần này đã điều cụm tàu sân bay tấn công
USS Carl Vinson đến tuần tra ở Trường Sa. Cụm tàu này, mà gần như chắc chắn sẽ
bao gồm cả tàu ngầm, theo dự kiến sẽ « trắc nghiệm » phản ứng của Bắc Kinh bằng
cách đi vào phạm vi 12 hải lý chung quanh một hoặc nhiều đảo nhân tạo của Trung
Quốc.
Đây là khoảng cách được luật pháp quốc tế công nhận là ranh giới
vùng biển hoàn toàn thuộc quyền kiểm soát của một quốc gia. Hiện giờ luật pháp
quốc tế không công nhận các đảo nhân tạo của Trung Quốc là lãnh thổ quốc gia
của nước này, mặc dù Bắc Kinh vẫn khẳng định như thế. Bây giờ nếu Trung Quốc tuyên
bố thành lập vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, đây sẽ là một hành động
khiến nguy cơ xung đột với Mỹ gia tăng.
Đợt tuần tra của cụm tàu sân bay tấn công USS Carl Vinson sẽ là
đợt tuần tra đầu tiên của hải quân Mỹ ở vùng Biển Đông kể từ khi tổng thống Mỹ
Donald Trump nhậm chức. Sau khi nghe thông tin về đợt tuần tra sắp tới của tàu
Mỹ, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh vẫn tôn trọng
quyền tự do hàng hải chiếu theo luật quốc tế, nhưng yêu cầu Hoa Kỳ « không được
có bất kỳ hành động nào thách thức chủ quyền và an ninh của Trung Quốc » và «
phải tôn trọng nỗ lực của các nước khu vực duy trì hòa bình và ổn định ở biển
Hoa Nam ( Biển Đông) ».
Chính phủ Bắc Kinh khẳng định luật An toàn Giao thông Hàng hải
được sửa đổi dựa trên các quyền của Trung Quốc trong khuôn khổ Công ước Liên
Hiệp Quốc về Luật Biển ( UNCLOS ). Nhưng trên thực tế dự luật trái với UNCLOS,
vì công ước này bảo đảm quyền « đi lại vô hại » ( innocent passage ), cho phép
tàu dân sự và quân sự được đi qua vùng lãnh hải các nước mà không bị ngăn chận,
trừ phi các tàu này có một số hoạt động không được phép.
Dự luật nói trên sẽ được áp dụng như thế nào là còn tùy thuộc vào
việc Bắc Kinh diễn giải khái niệm « vùng biển Trung Quốc » rộng đến đâu. Cho
tới nay, thật sự thì Bắc Kinh vẫn chưa nói rõ là đối với họ, toàn bộ vùng nằm
trong đường « lưỡi bò », chiếm khoảng 85% diện tích Biển Đông, là thuộc chủ
quyền Trung Quốc hay không.
Một điều chắc chắn là Hoa Kỳ và các nước tranh chấp chủ quyền Biển
Đông với Trung Quốc sẽ không chấp nhận luật sửa đổi với những nội dung như
trên. Nhất là đối với Washington, tự do hàng hải ở Biển Đông là « tuyệt đối »,
dù là đối với tàu dân sự hay tàu quân sự, như bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James
Mattis đã nhắc lại vào ngày 04/02 vừa qua.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment