Đăng
ngày 28-04-2015 Sửa đổi ngày 28-04-2015 14:30
Biển Đông : ASEAN chia rẽ và mềm yếu trước Trung Quốc
Logo thượng đỉnh ASEAN ở Kuala Lumpur, Malaysia, 24/04/2015.REUTERS/Olivia
Harris
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 họp tại Kuala Lumpur đã kết
thúc và ra được ba thông cáo chung. « Tuyên bố Langkawi về Phong trào Ôn hòa Toàn
cầu » liên quan đến các tranh chấp lãnh thổ giữa nhiều thành viên ASEAN và
Trung Quốc tại Biển Đông.
Về hồ sơ này, trang mạng AsiaNews tổng kết hội nghị thượng đỉnh
này như sau : « Một ASEAN chia rẽ áp dụng đường lối mềm dẻo chống lại Bắc Kinh trong
vấn đề Biển Đông ».
Lãnh đạo các nước Đông Nam Á, ngày 27/04/2015, đã không đưa ra
đường lối cứng rắn chống lại các đòi hỏi về lãnh thổ của Trung Quốc tại Biển
Đông, nhưng Thủ tướng Najib Razak của Malaysia, nước đón tiếp hội nghị thượng
đỉnh nói rằng Hiệp hội sẽ thúc đẩy để có thể sớm ký được một bộ luật mang tính
ràng buộc, chỉ đạo cách ứng xử trong các tranh chấp ở Biển Đông.
Lãnh đạo Malaysia đã phát biểu khi kết thúc hội nghị thượng đỉnh
lần thứ 26 của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (bao gồm 10 thành viên), được tổ
chức vào đầu tuần này tại Kuala Lumpur. Vào lúc cuối cuộc họp báo, ông nói rằng
Hiệp hội sẽ tiếp tục cách tiếp cận không đối đầu và xây dựng để giải quyết
tranh chấp, hiện đang gây căng thẳng với Bắc Kinh ở Biển Đông. Điều này khác xa
với các đòi hỏi của một số thành viên là cần phải có lập trường cứng rắn.
Thủ tướng Malaysia nói : « Chúng tôi sẽ tiếp tục lôi kéo Trung
Quốc đi theo hướng xây dựng và Trung Quốc hiểu được lập trường của chúng tôi »
và « chúng tôi hy vọng có thể làm cho Trung Quốc hiểu được rằng đó cũng là vì lợi
ích của mình mà Trung Quốc không nên coi đây là một sự đối đầu với ASEAN, mọi ý
đồ gây mất ổn định vùng này cũng sẽ không có lợi cho Trung Quốc ».
Tuy nhiên, Manila đã cảnh báo rằng Bắc Kinh sẵn sàng tiến hành «
kiểm soát trên thực tế » Biển Đông, với việc xây dựng các đảo nhân tạo trên
những bãi đá có tranh chấp với những nước khác ở trong vùng. Theo Tổng thống
Benigno Aquino, việc Trung Quốc tiến hành ồ ạt các hoạt động nhằm khẳng định
đòi hỏi của mình là « một mối đe dọa đối với an ninh và ổn định của vùng, gây
ra những thiệt hại không thể khắc phục được đối với môi trường biển và đe dọa
các phương tiện sinh sống của nhiều người dân Philippines ».
Tổng thống Philippines nói rằng ASEAN phải có quyết tâm chính trị
và đoàn kết chống lại « các động gây căng thẳng » trong vùng. Vào lúc bắt đầu
hội nghị, dường như là ASEAN muốn có một đường lối cứng rắn chống lại các đòi
hỏi lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông. Thế nhưng, cuối cùng, Thủ tướng Razak
đã tái khẳng định cách tiếp cận mềm dịu của Hiệp hội đối với nước Trung Quốc
khổng lồ.
Vấn đề chính là ASEAN bị chia rẽ. Trong quá khứ, Philippines đã
chỉ trích Cam Bốt, một đồng minh thân cận của Trung Quốc ở Châu Á-Thái Bình
Dương, là bị khuất phục trước áp lực của Bắc Kinh và ngăn cản ASEAN ra được
thông cáo và các tài liệu gây khó chịu đối với Bắc Kinh. Chính vì lý do này mà
Hội nghị các Ngoại trưởng ASEAN 2012 đã không ra được thông cáo chung.
Không phải chỉ có Philippines lo ngại về « chủ nghĩa đế quốc »
Trung Hoa tại biển Hoa Đông và Biển Đông. Việt Nam cũng đã bày tỏ sự phản đối.
Tuy nhiên, Manila tiến xa hơn một bước và đã đưa vụ tranh chấp này ra trước Tòa
án trọng tài Liên Hiệp Quốc, cho dù các phán quyết của định chế này không mang
tính ràng buộc.
Nói chung, Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền một phần lớn biển Hoa Đông
và Biển Đông (gần 85%), bao gồm cả quần đảo Trường Sa nơi mà Việt Nam, Đài
Loan, Philippines, Brunei và Malaysia cũng có đòi hỏi, đồng thời Bắc Kinh cũng
chiếm cả Hoàng Sa, nơi có tranh chấp với Hà Nội.
Các nước Đông Nam Á có được sự ủng hộ của Mỹ. Chính quyền
Washington coi bản đồ « hình lưỡi bò » của Trung Quốc ở Biển Đông là « phi pháp
» và « phi lý », vì các đòi hỏi này chiếm tới 80% trong tổng diện tích 3,5
triệu km vuông của Biển Đông.
Với nguồn dầu khí dưới đáy biển, Biển Đông có tầm quan trọng to
lớn về kinh tế và địa chính trị và có một giá trị quan trọng về chiến lược đối
với mọi chính sách bành trướng.
Đăng
ngày 28-04-2015 Sửa đổi ngày 28-04-2015 14:27
Mỹ không huy động được ASEAN đối đầu với Trung Quốc
Reuters
Phải chăng Trung Quốc đã thành công phân hóa nội bộ ASEAN ? Tại
Thượng đỉnh lần thứ 26 Hiệp Hội các nước Đông Nam Á, kết thúc ngày 27/04/2015, đương
kim chủ tịch ASEAN là Malaysia chọn thái độ ôn hòa đối với Trung Quốc trong khi
Philippines thúc giục các nước thành viên « đương đầu » với âm mưu lấn chiếm
toàn vùng biển Đông
.
Theo giới phân tích, bất đồng quan điểm trong ASEAN sẽ cản trở Hoa
Kỳ thành lập một liên minh NATO châu Á. Sự kiện Trung Quốc tăng tốc lấn chiếm
biển Đông nam Á, xây dựng cơ sở tính chuyện chiếm đóng lâu dài gây lo âu cho
nhiều nước khu vực. Tuy nhiên, phản ứng của mỗi thành viên ASEAN không giống
nhau. Nếu tổng thống Philippines Benigno Aquino dứt khoát lên án Bắc Kinh đang
hoàn tất kế hoạch « đương nhiên kiểm soát biển Đông, phá hoại hòa bình ổn định
» thì Malaysia gạt lập trường cứng cỏi này qua một bên.
Trong diễn văn kết thúc Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 tại Kuala
Lumpur, thủ tướng Malaysia Najib Razak đã đưa ra một đường lối tránh xung đột với
Trung Quốc và cũng là lập trường « chính thức » của các nước Đông Nam Á :
thuyết phục Bắc Kinh đàm phán với ASEAN một giải pháp « xây dựng ».
Theo nhà phân tích Jean-Paul Baquiast của Mediapart, trang báo
điện tử có uy tín nhất nhì tại Pháp, đằng sau những tuyên bố dị biệt của các
lãnh đạo Đông Nam Á là cả một cuộc đối đầu càng ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung
Quốc. Washington muốn tăng cường hiện diện quân sự và kinh tế trong vùng châu Á
Thái Bình Dương trong khi Trung Quốc cũng muốn bành trướng thế lực.
Trong khu vực này, Hoa Kỳ có hai nhóm đồng minh thân thiết. Ở Đông
Bắc Á, Washington trông cậy vào Hàn Quốc và nhất là Nhật Bản mà trong chuyến công
du của thủ tướng Shinzo Abe, hai bên đã quyết định tăng cường hợp tác quân sự,
cho phép quân đội Nhật mở rộng thẩm quyền can thiệp ra bên ngoài biên giới.
Ở phía nam, theo nhà báo Jean-Paul Baquiast, nhiều nước Đông Nam Á
cũng đặt kỳ vọng vào sự can thiệp của Mỹ và muốn làm đồng minh với Hoa Kỳ nhưng
lại không dám trực tiếp đương đầu với Bắc Kinh dù chỉ qua những tuyên bố.
NATO Á châu ?
Trong khuôn khổ kế hoạch « tái định vị » hay « chuyển trục » về châu
Á để đối phó với hiểm họa Trung Quốc tuy Mỹ không nói thẳng ra, nhiều nhà phân
tích cho rằng tổng thống Barack Obama muốn thành lập một liên minh quân sự theo
mô hình tổ chức Bắc Đại Tây dương NATO, cũng do Hoa Kỳ lãnh đạo với các thành
viên là một số nước ASEAN. Đặc biệt, tổng thống Barack Obama kỳ vọng vào quyết
tâm của Philippines, Việt Nam, của Malaysia và Brunei để củng cố vị thế chiến
lược trong khu vực.
Trước thượng đỉnh Kuala Lumpur, cơ quan tình báo Mỹ đã tiết lộ một
số hình ảnh vệ tinh liên quan đến những hoạt động xâm lấn của Trung Quốc, xây dựng
phi trường trong lãnh hải của Philippines.
Tổng thống Benigno Aquino cho biết thêm những động thái khác của
hải quân Trung Quốc uy hiếp ngư dân Philippines. Được Washington khuyến khích,
Manila muốn Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 là cơ hội để đưa ra một lập trường chung
mạnh mẽ lên án Trung Quốc, bất chấp rủi ro xảy ra hải chiến.
Tuy nhiên, nhiều thành viên khác của Hiệp hội Đông Nam Á xem trọng
quyền lợi thương mại và quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh hơn là chủ quyền biển đảo.
Hoa Kỳ có thể đã thất bại huy động Đông Nam Á vào chiến lược «
chuyển trục » nhưng liệu lập trường « mềm mỏng » của một số nước thành viên
ASEAN có sẽ thành công buộc Trung Quốc đàm phán nghiêm túc ? Hay trái lại, nói
theo ngôn ngữ của ngư dân : ASEAN có nguy cơ mất cả chì lẫn chài.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment