Thủ tướng Malaysia Najib Razak phát biểu khai mạc thượng đỉnh
ASEAN ở Kuala Lumpur, 27/04/2015.REUTERS/Olivia Harris
Hôm qua, 28/04/2015, Bắc Kinh đã tỏ thái độ bực tức và bày tỏ «
quan ngại sâu sắc » về việc Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị cấp cao
ASEAN lần thứ 26 nhấn mạnh là Hiệp hội «
chia sẻ những quan ngại sâu sắc của một số lãnh đạo về việc tôn tạo, bồi đắp
đang diễn ra ở Biển Đông ».
Theo Đài Phát thanh quốc tế Trung Quốc, trong cuộc họp báo, phát
ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi đã nhắc lại lập trường của Bắc Kinh
là các hoạt động xây dựng, bồi đắp ở quần đảo Nam Sa, tức quần đảo Trường Sa,
là hoàn toàn thuộc chủ quyền của Trung Quốc và điều này không thể phản bác
được.
Trung Quốc cho rằng các quyền tự do lưu thông trên biển và trên
không trong khu vực vẫn được tôn trọng và không có vấn đề gì.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tỏ ra tức tối, phản đối
các hành động của « một nước đơn lẻ » đã
tìm cách thao túng hội nghị Thượng đỉnh ASEAN và phá hoại quan hệ hữu nghị giữa
Trung Quốc và ASEAN vì những mục đích riêng của mình.
Bắc Kinh đã có phản ứng bực tức vì trong Tuyên bố Chủ tịch Hội
nghị cấp cao ASEAN lần thứ 26, phần nói về Các vấn đề Khu vực và Quốc tế, có
bốn đoạn, từ số 59 đến 62, đề cập đến hồ sơ Biển Đông.
Đoạn 59 ghi rõ : « Chúng tôi chia sẻ quan ngại sâu
sắc của một số Lãnh đạo về việc tôn tạo, bồi đắp đang diễn ra ở Biển Đông, làm
xói mòn lòng tin, sự tin cậy và phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định ở
Biển Đông ».
Trong đoạn 60, lãnh đạo ASEAN «
chỉ đạo các Ngoại trưởng khẩn cấp xử lý vấn đề này một cách xây dựng », trong
khuôn khổ quan hệ ASEAN-Trung Quốc và trong tinh thần tôn trọng các nguyên tắc
chung sống hòa bình.
Trong hai đoạn tiếp theo, ASEAN kêu gọi thực thi Tuyên bố chung về
ứng xử của các bên ở Biển Đông – DOC, không đe dọa dùng vũ lực, giải quyết các tranh
chấp bằng biện pháp hòa bình, thúc đẩy tham vấn để nhanh chóng xây dựng được Bộ
Luật ứng xử ở Biển Đông – COC.
Cho đến nay, Bắc Kinh rất lo ngại ASEAN đoàn kết, có lập trường
chung trong hồ sơ Biển Đông. Trung Quốc chủ trương đàm phán song phương với từng
nước có tranh chấp.
Trong cuộc họp báo hôm qua, đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã
nhắc lại quan điểm này của Bắc Kinh.
Các lãnh đạo ASEAN tại buổi khai mạc hội nghị thượng đỉnh lần thứ
26 ở Kuala Lumpur.REUTERS/Olivia Harris
Mặc dù chủ trương của Manila về việc phải có đường lối cứng rắn
đối với các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông không được ASEAN chấp nhận,
nhưng Tổng thống Philippines, khi đánh giá về Tuyên bố của ASEAN liên quan đến hồ
sơ này, cho rằng ASEAN đã đạt được «
một tiến bộ đáng kể ».
Hôm qua, 28/04/2015, trả lời báo chí về Hội nghị Thượng đỉnh
ASEAN, được tổ chức tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 27/04, Tổng thống
Philippines Benigno Aquino nhận định, không chỉ Malaysia, Chủ tịch luân phiên
ASEAN hiện nay, mà cả các nước Chủ tịch khác, các thành viên khác chủ động nói về
vấn đề Biển Đông, đánh dấu một sự « thay đổi mạnh ».
Nguyên thủ Philippines đã có những bình luận như trên sau khi
Malaysia, nhân danh Chủ tịch luân phiên ASEAN, ra tuyên bố cho rằng việc Trung Quốc tôn tạo, bồi đắp các đảo ở
Biển Đông « làm xói mòn lòng tin, sự tin cậy và phương hại đến
hòa bình, an ninh và ổn định » trong khu vực.
Lãnh đạo các thành viên ASEAN còn chỉ thị cho các Ngoại trưởng «
khẩn cấp xử lý vấn đề này một cách xây dựng », trong khuôn khổ cơ
chế đối thoại giữa ASEAN và Trung Quốc.
Tổng thống Aquino nói, Philippines đã cố gắng thuyết phục ASEAN có
một lập trường chung về cách tiếp cận thống nhất hơn trong quan hệ với Trung Quốc
trên cơ sở Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), mà Trung Quốc đã
ký kết. Manila muốn ASEAN, trong tư cách là một khối, đối thoại với Trung Quốc
về hồ sơ Biển Đông.
Trong những ngày họp chuẩn bị hội nghị Thượng đỉnh, Ngoại trưởng
Philippines Albert del Rosario đã kêu gọi ASEAN đoàn kết ngăn chặn các hành
động bồi đắp, tôn tạo của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tuy nhiên, Malaysia đã gạt bỏ chủ trương đối đầu trực diện với
Trung Quốc. Ngoại trưởng Malaysia tuyên bố là ASEAN nên tránh có những hành
động phản tác dụng, làm cho các thành viên chia rẽ, cũng như gây ra xa cách
giữa ASEAN và Trung Quốc.
Mặc dù ra tuyên bố về việc xây dựng một cộng đồng, nhưng các thành
viên ASEAN đều có những tính toán riêng. Mặt khác, tranh chấp tại Biển Đông chỉ
liên quan đến một số thành viên.
Hiệp hội các nước Đông Nam Á thường xuyên bị chỉ trích có phản ứng
yếu ớt trước thái độ hung hăng của Bắc Kinh, mà theo một số nguồn tin, đó là do
Trung Quốc sử dụng sức mạnh kinh tế và sức ép về ngoại giao.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn
Dũng dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 diễn ra tại Malaysia
Trung Quốc “vô cùng lo ngại” về Tuyên bố của
ASEAN liên quan vấn đề Biển Đông, nhắc đến việc tôn tạo, bồi đắp đang diễn ra ở
Biển Đông.
Hôm thứ Ba, người phát ngôn của Trung Quốc,
Hồng Lỗi, nói Biển Đông không phải là vấn đề tranh chấp giữa ASEAN và Trung
Quốc.
“Trung Quốc đã rất kiềm chế,” ông Hồng tuyên
bố.
Ngày 28/4, sau khi bế mạc hội nghị cấp cao tại
Malaysia, ASEAN đã ra Tuyên bố Chủ tịch về các vấn đề khu vực và quốc tế, trong
đó có vấn đề Biển Đông.
Tuyên bố viết: “Chúng tôi chia sẻ quan ngại
sâu sắc của các Lãnh đạo về việc tôn tạo, bồi đắp đang diễn ra ở Biển Đông, làm
xói mòn lòng tin, sự tin cậy và phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định ở
Biển Đông.”
“ Do đó, chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng Ngoại
giao khẩn cấp xử lý vấn đề này một cách xây dựng thông qua các khuôn khổ của
ASEAN như quan hệ ASEAN -Trung Quốc cũng như nguyên tắc về cùng chung sống hòa
bình.”
Các nguồn ngoại giao nói với hãng tin Reuters
rằng Việt Nam và Indonesia đã nêu lo ngại khi họp, buộc chủ nhà Malaysia phải
đưa vấn đề vào tuyên bố sau cùng.
Tuyên bố này nói: “Tuy ghi nhận tiến triển
trong tham vấn về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), chúng tôi yêu cầu tăng
cường tham vấn hơn nữa để bảo đảm nhanh chóng xây dựng được một Bộ quy tắc COC
hiệu quả.”
Logo thượng đỉnh ASEAN ở Kuala Lumpur, Malaysia, 24/04/2015.REUTERS/Olivia
Harris
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 họp tại Kuala Lumpur đã kết
thúc và ra được ba thông cáo chung. « Tuyên bố Langkawi về Phong trào Ôn hòa Toàn
cầu » liên quan đến các tranh chấp lãnh thổ giữa nhiều thành viên ASEAN và
Trung Quốc tại Biển Đông.
Về hồ sơ này, trang mạng AsiaNews tổng kết hội nghị thượng đỉnh
này như sau : « Một ASEAN chia rẽ áp dụng đường lối mềm dẻo chống lại Bắc Kinh trong
vấn đề Biển Đông ».
Lãnh đạo các nước Đông Nam Á, ngày 27/04/2015, đã không đưa ra
đường lối cứng rắn chống lại các đòi hỏi về lãnh thổ của Trung Quốc tại Biển
Đông, nhưng Thủ tướng Najib Razak của Malaysia, nước đón tiếp hội nghị thượng
đỉnh nói rằng Hiệp hội sẽ thúc đẩy để có thể sớm ký được một bộ luật mang tính
ràng buộc, chỉ đạo cách ứng xử trong các tranh chấp ở Biển Đông.
Lãnh đạo Malaysia đã phát biểu khi kết thúc hội nghị thượng đỉnh
lần thứ 26 của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (bao gồm 10 thành viên), được tổ
chức vào đầu tuần này tại Kuala Lumpur. Vào lúc cuối cuộc họp báo, ông nói rằng
Hiệp hội sẽ tiếp tục cách tiếp cận không đối đầu và xây dựng để giải quyết
tranh chấp, hiện đang gây căng thẳng với Bắc Kinh ở Biển Đông. Điều này khác xa
với các đòi hỏi của một số thành viên là cần phải có lập trường cứng rắn.
Thủ tướng Malaysia nói : « Chúng tôi sẽ tiếp tục lôi kéo Trung
Quốc đi theo hướng xây dựng và Trung Quốc hiểu được lập trường của chúng tôi »
và « chúng tôi hy vọng có thể làm cho Trung Quốc hiểu được rằng đó cũng là vì lợi
ích của mình mà Trung Quốc không nên coi đây là một sự đối đầu với ASEAN, mọi ý
đồ gây mất ổn định vùng này cũng sẽ không có lợi cho Trung Quốc ».
Tuy nhiên, Manila đã cảnh báo rằng Bắc Kinh sẵn sàng tiến hành «
kiểm soát trên thực tế » Biển Đông, với việc xây dựng các đảo nhân tạo trên
những bãi đá có tranh chấp với những nước khác ở trong vùng. Theo Tổng thống
Benigno Aquino, việc Trung Quốc tiến hành ồ ạt các hoạt động nhằm khẳng định
đòi hỏi của mình là « một mối đe dọa đối với an ninh và ổn định của vùng, gây
ra những thiệt hại không thể khắc phục được đối với môi trường biển và đe dọa
các phương tiện sinh sống của nhiều người dân Philippines ».
Tổng thống Philippines nói rằng ASEAN phải có quyết tâm chính trị
và đoàn kết chống lại « các động gây căng thẳng » trong vùng. Vào lúc bắt đầu
hội nghị, dường như là ASEAN muốn có một đường lối cứng rắn chống lại các đòi
hỏi lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông. Thế nhưng, cuối cùng, Thủ tướng Razak
đã tái khẳng định cách tiếp cận mềm dịu của Hiệp hội đối với nước Trung Quốc
khổng lồ.
Vấn đề chính là ASEAN bị chia rẽ. Trong quá khứ, Philippines đã
chỉ trích Cam Bốt, một đồng minh thân cận của Trung Quốc ở Châu Á-Thái Bình
Dương, là bị khuất phục trước áp lực của Bắc Kinh và ngăn cản ASEAN ra được
thông cáo và các tài liệu gây khó chịu đối với Bắc Kinh. Chính vì lý do này mà
Hội nghị các Ngoại trưởng ASEAN 2012 đã không ra được thông cáo chung.
Không phải chỉ có Philippines lo ngại về « chủ nghĩa đế quốc »
Trung Hoa tại biển Hoa Đông và Biển Đông. Việt Nam cũng đã bày tỏ sự phản đối.
Tuy nhiên, Manila tiến xa hơn một bước và đã đưa vụ tranh chấp này ra trước Tòa
án trọng tài Liên Hiệp Quốc, cho dù các phán quyết của định chế này không mang
tính ràng buộc.
Nói chung, Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền một phần lớn biển Hoa Đông
và Biển Đông (gần 85%), bao gồm cả quần đảo Trường Sa nơi mà Việt Nam, Đài
Loan, Philippines, Brunei và Malaysia cũng có đòi hỏi, đồng thời Bắc Kinh cũng
chiếm cả Hoàng Sa, nơi có tranh chấp với Hà Nội.
Các nước Đông Nam Á có được sự ủng hộ của Mỹ. Chính quyền
Washington coi bản đồ « hình lưỡi bò » của Trung Quốc ở Biển Đông là « phi pháp
» và « phi lý », vì các đòi hỏi này chiếm tới 80% trong tổng diện tích 3,5
triệu km vuông của Biển Đông.
Với nguồn dầu khí dưới đáy biển, Biển Đông có tầm quan trọng to
lớn về kinh tế và địa chính trị và có một giá trị quan trọng về chiến lược đối
với mọi chính sách bành trướng.
Đăng
ngày 28-04-2015 Sửa đổi ngày 28-04-2015 14:27
Mỹ không huy động được ASEAN đối đầu với Trung Quốc
Phải chăng Trung Quốc đã thành công phân hóa nội bộ ASEAN ? Tại
Thượng đỉnh lần thứ 26 Hiệp Hội các nước Đông Nam Á, kết thúc ngày 27/04/2015, đương
kim chủ tịch ASEAN là Malaysia chọn thái độ ôn hòa đối với Trung Quốc trong khi
Philippines thúc giục các nước thành viên « đương đầu » với âm mưu lấn chiếm
toàn vùng biển Đông
.
Theo giới phân tích, bất đồng quan điểm trong ASEAN sẽ cản trở Hoa
Kỳ thành lập một liên minh NATO châu Á. Sự kiện Trung Quốc tăng tốc lấn chiếm
biển Đông nam Á, xây dựng cơ sở tính chuyện chiếm đóng lâu dài gây lo âu cho
nhiều nước khu vực. Tuy nhiên, phản ứng của mỗi thành viên ASEAN không giống
nhau. Nếu tổng thống Philippines Benigno Aquino dứt khoát lên án Bắc Kinh đang
hoàn tất kế hoạch « đương nhiên kiểm soát biển Đông, phá hoại hòa bình ổn định
» thì Malaysia gạt lập trường cứng cỏi này qua một bên.
Trong diễn văn kết thúc Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 tại Kuala
Lumpur, thủ tướng Malaysia Najib Razak đã đưa ra một đường lối tránh xung đột với
Trung Quốc và cũng là lập trường « chính thức » của các nước Đông Nam Á :
thuyết phục Bắc Kinh đàm phán với ASEAN một giải pháp « xây dựng ».
Theo nhà phân tích Jean-Paul Baquiast của Mediapart, trang báo
điện tử có uy tín nhất nhì tại Pháp, đằng sau những tuyên bố dị biệt của các
lãnh đạo Đông Nam Á là cả một cuộc đối đầu càng ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung
Quốc. Washington muốn tăng cường hiện diện quân sự và kinh tế trong vùng châu Á
Thái Bình Dương trong khi Trung Quốc cũng muốn bành trướng thế lực.
Trong khu vực này, Hoa Kỳ có hai nhóm đồng minh thân thiết. Ở Đông
Bắc Á, Washington trông cậy vào Hàn Quốc và nhất là Nhật Bản mà trong chuyến công
du của thủ tướng Shinzo Abe, hai bên đã quyết định tăng cường hợp tác quân sự,
cho phép quân đội Nhật mở rộng thẩm quyền can thiệp ra bên ngoài biên giới.
Ở phía nam, theo nhà báo Jean-Paul Baquiast, nhiều nước Đông Nam Á
cũng đặt kỳ vọng vào sự can thiệp của Mỹ và muốn làm đồng minh với Hoa Kỳ nhưng
lại không dám trực tiếp đương đầu với Bắc Kinh dù chỉ qua những tuyên bố.
NATO Á châu ?
Trong khuôn khổ kế hoạch « tái định vị » hay « chuyển trục » về châu
Á để đối phó với hiểm họa Trung Quốc tuy Mỹ không nói thẳng ra, nhiều nhà phân
tích cho rằng tổng thống Barack Obama muốn thành lập một liên minh quân sự theo
mô hình tổ chức Bắc Đại Tây dương NATO, cũng do Hoa Kỳ lãnh đạo với các thành
viên là một số nước ASEAN. Đặc biệt, tổng thống Barack Obama kỳ vọng vào quyết
tâm của Philippines, Việt Nam, của Malaysia và Brunei để củng cố vị thế chiến
lược trong khu vực.
Trước thượng đỉnh Kuala Lumpur, cơ quan tình báo Mỹ đã tiết lộ một
số hình ảnh vệ tinh liên quan đến những hoạt động xâm lấn của Trung Quốc, xây dựng
phi trường trong lãnh hải của Philippines.
Tổng thống Benigno Aquino cho biết thêm những động thái khác của
hải quân Trung Quốc uy hiếp ngư dân Philippines. Được Washington khuyến khích,
Manila muốn Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26 là cơ hội để đưa ra một lập trường chung
mạnh mẽ lên án Trung Quốc, bất chấp rủi ro xảy ra hải chiến.
Tuy nhiên, nhiều thành viên khác của Hiệp hội Đông Nam Á xem trọng
quyền lợi thương mại và quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh hơn là chủ quyền biển đảo.
Hoa Kỳ có thể đã thất bại huy động Đông Nam Á vào chiến lược «
chuyển trục » nhưng liệu lập trường « mềm mỏng » của một số nước thành viên
ASEAN có sẽ thành công buộc Trung Quốc đàm phán nghiêm túc ? Hay trái lại, nói
theo ngôn ngữ của ngư dân : ASEAN có nguy cơ mất cả chì lẫn chài.
Anifah Aman trong cuộc họp cấp Ngoại trưởng ASEAN. Ảnh ngày
26/04/2015.REUTERS/Olivia Harris
Tuyên bố chung kết thúc thượng đỉnh ASEAN Global Movement of
Maderates GMM còn gọi là Phong trào ôn hòa toàn cầu. Không đề cập thẳng tranh
chấp tại biển Đông, lãnh đạo 10 nước Đông Nam Á kêu gọi phát huy tinh thần ôn hòa
và chống cực đoan trong khu vực.
Theo nhật báo Star của Malaysia, bản tuyên bố chung Langkawi nhận
định tinh thần ôn hòa là « giá trị cốt lõi trong nỗ lực lâu
dài kiến tạo hòa bình và là phương tiện để làm giảm căng thẳng, tiêu diệt cực
đoan, bài trừ quá khích dưới mọi hình thức ».
Cũng theo nhận định này, bản tuyên bố chung đề ra những đường hướng
cai trị ôn hòa mà giới lãnh đạo 10 nước ASEAN sẽ phải áp dụng tại nước mình.
Các chính quyền Đông Nam Á cũng cam kết tham gia chương trình « Năm ôn hòa » của Liên
Hiệp Quốc.
Theo lời thủ tướng Malaysia, tuyên bố chung Langkawi là một trong
ba tuyên bố chung được Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 26, với chủ đề «
Nhân dân, Cộng đồng và Nhãn quan của chúng ta », thông qua.
Hai bản tuyên bố kia liên quan đến «
khả năng tự cường của ASEAN» và «
về biến đổi khí hậu ».
Các bản tuyên bố chung hoàn toàn không đề cập đến tình trạng biển
Đông mà Philipines muốn Hiệp hội phải «
đối đầu » với hành động ngang ngược của Trung Quốc.
Sự kiện được giới quan sát chú ý là « lời qua tiếng lại » giữa Philippines
cứng rắn và Malaysia, nước chủ nhà, nghiêng về giải pháp «
đàm phán ôn hòa » với Bắc Kinh.
Sau khi Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario kêu gọi ASEAN
coi chừng Trung Quốc đang từng bước khống chế con đường hàng hải huyết mạch thì
đồng nhiệm Malaysia Anifah Aman, chẳng những không đồng cảm, mà còn mỉa mai :
Manila muốn tuyên bố gì thì cứ tuyên bố. Chúng tôi muốn đàm phán với Bắc Kinh.
Tuy tuyên bố « sẵn sàng làm việc » với
ASEAN nhưng Bắc Kinh khẳng định vùng biển đảo mà họ đang « cải tạo ở biển Nam hải »
là thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Thư ngỏ kêu gọi ký tên
phản đối TQ gây hấn trên biển Đông
Công trình xây dựng
của Trung Quốc trên Đá Gạc Ma, ảnh chụp từ vệ tinh ngày 15/11/2014.
Ảnh do trung tâm CSIS cung
cấp
Hoạt động bành trướng của Trung Quốc tại khu vực Biển Đông gây
quan ngại cho không chỉ đối với những quốc gia trong khu vực mà còn nhiều nước
khác trên thế giới.
Ngoài sự lên tiếng, phản đối của cơ quan chức năng, một số người
Việt trong và ngoài nước vào ngày 19 tháng tư vừa qua cho công khai một thư ngỏ
kêu gọi mọi người cùng ký tên như là một đóng góp thêm vào cho công cuộc đấu
tranh đòi hỏi chủ quyền và yêu cầu Trung Quốc ngưng những hành động lấn lướt của
họ tại khu vực biển tranh chấp.
Cấu trúc thư
Nhóm có tên Southeast Asia Sea United Front, tạm dịch Mặt trận Đoàn kết Biển Đông Nam Á, chủ xướng lá thư kêu gọi những người quan tâm
ký tên với mục đích tối hậu được cho biết là ngăn chặn hoạt động của Trung Quốc
tại khu vực Biển Đông.
Cô Ann Đỗ, một trong những người tham gia soạn thảo bức thư, cho
biết lại cấu trúc chính của lá thư:
Trong lá thư có cấu trúc thứ nhất giới thiệu một phần lịch sử của Biển
Đông, thứ hai là tình hình hiện tại, thứ ba là mức đe dọa quân sự, thứ tư là
vấn đề môi trường ở Biển Đông bị phá hoại nghiêm trọng, và thứ năm có đưa ra
một số đề nghị. Sau cùng là những tài liệu tham khảo và mọi người ký tên.
-Cô Ann Đỗ
“Trong
lá thư có cấu trúc thứ nhất giới thiệu một phần lịch sử của Biển Đông, thứ hai
là tình hình hiện tại, thứ ba là mức đe dọa quân sự, thứ tư là vấn đề môi
trường ở Biển Đông bị phá hoại nghiêm trọng, và thứ năm có đưa ra một số đề
nghị. Sau cùng là những tài liệu tham khảo và mọi người ký tên.
Trong
phần đề nghị chúng tôi đưa ra ủng hộ đối với thư của Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ John
McCain và hai vị thượng nghị sĩ nữa là Hoa Kỳ nhanh có những biện pháp làm giảm
hay ngưng các biện pháp trái phép của Trung Quốc.
Thứ
hai là chúng tôi yêu cầu Trung Quốc phải dừng ngay các hoạt động bồi đắp đảo
nhân tạo và xây dựng những căn cứ quân sự đe dọa tự do hàng hải trên tuyến
đường hàng hải ở Biển Đông Nam Á.
Chúng
tôi cũng thúc giục chính quyền Hoa Kỳ nhanh chóng củng cố một mặt trận quốc tế
hữu hiệu hợp cùng lực lượng Nhật, Philippines, Ấn Độ và Úc để ngăn chặn hành
động lấn lướt ngày càng lộ liễu của Trung Quốc tại Biển Đông dễ dàng dẫn đến
thế chiến thứ ba mà tổn thất sẽ là nỗi kinh hoàng cho nhân loại.
Điểm
thứ ba là trong các văn bản liên quan cần thay thế từ ‘đảo tranh chấp’ bằng từ
‘đảo bị Trung Quốc xâm chiếm’ vì trên thực tế cũng như trong lịch sử, Trung
Quốc chưa bao giờ có quyền sở hữu những hòn đảo này.”
Công tác phổ biến
Kèm theo bức thư được công bố là danh sách của hơn 70 người ký tên
đầu tiên. Trong số này có 24 người Philippines và 47 người Việt Nam cả trong và
ngoài nước tham gia.
Cũng theo cô Ann Đỗ thì thư kêu gọi mọi người tham gia ký tên để
rồi gửi đến cho các chính trị gia tại địa phương của họ yêu cầu có sự lên tiếng
thích hợp trước hành động được cho là gây hấn nguy hiểm của Trung Quốc tại khu
vực Biển Đông:
Bản đồ hình lưỡi bò do TQ tự công bố nhằm chiếm trọn biền Đông.
“Việc
phổ biến lá thư này trước hết chúng tôi vận động được một số cá nhân trong cộng
đồng người Việt đang sinh sống tại Hoa Kỳ gửi thư này lên các thượng nghị sĩ
như nhóm của thượng nghị sĩ John McCain đang rất quan tâm về vấn đề Trung Quốc
quân sự hóa vùng Biển Đông. Chúng tôi cố gắng vận động gửi thư này đến nhóm
thượng nghị sĩ đó cũng như thượng và hạ viện Mỹ.
Ngoài ra có những cộng đồng người Việt mà họ có thể vận động qua
các dân biểu, lãnh đạo cấp tiểu bang.
Gần đây có một diễn đàn ‘Boston Forum’, trong nhóm đó có một người
quan tâm và yêu cầu chúng tôi gửi lá thư này cho Diễn đàn. Vừa qua vào ngày 20
tháng tư họ cũng có một hội thảo và liên quan đến vấn đề quản lý, hòa
bình và ổn định tại vùng Biển Đông Nam Á. Chúng tôi đã liên hệ, gửi thư đến cho
họ và chờ đợi sự phản hồi từ phía họ.
Ngoài
ra cũng có rất nhiều nhóm như nhóm Nghiên cứu Biển Đông, hay Quỹ Nguyễn Thái
Học, họ có thời gian dài nghiên cứu và lên tiếng, ‘petition’ thì chúng tôi cũng
chia xẻ những thông điệp của họ để mọi người tăng sự quan tâm nhiều hơn.
Nói
chung ở đây có cùng một mục đích chung là làm sao cho Trung Quốc phải ngưng
ngay lập tức việc xây dựng đó. Sau đó là đi đến đàm phán để giải quyết tranh
chấp bằng biện pháp hòa bình.”
Chống lại tuyên truyền của Trung Quốc
Có thể nói phía Trung Quốc ngoài hoạt động làm thay đổi hiện trạng
tại khu vực tranh chấp, lâu nay công tác tuyên truyền của họ cũng mạnh mẽ không
kém.
Cô Ann Đỗ đưa ra nhận định về thực tế này như sau:
Trên mặt trận truyền thông họ sử dụng nguồn tài chính, nhân lực
của họ có, kể cả về mặt kỹ thuật, công nghệ thông tin nữa để họ áp đảo mọi tiếng
nói; nghĩa là đi ngược lại mọi tuyên bố của họ.
-Cô Ann Đỗ
“Trên
mặt trận truyền thông họ sử dụng nguồn tài chính, nhân lực của họ có, kể cả về
mặt kỹ thuật, công nghệ thông tin nữa để họ áp đảo mọi tiếng nói; nghĩa là đi
ngược lại mọi tuyên bố của họ. Ví dụ thông qua báo chí, Internet, kể cả như đại
sứ Việt Nam tại ASEAN phát biểu họ (Trung Quốc) vị phạm DOC, hay đang làm những
việc trái phép; ngay lập tức hôm sau phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc
đăng đàn ‘chửi’ ngay lập tức.
Và
đôi khi những báo chí trong nước của họ như Tân Hoa Xã, Thời báo Hoàn Cầu có
những bài báo ‘chửi’ những tiếng nói đi ngược lại tuyên bố của họ, nói chung họ
dùng những lời lẽ không thể tưởng tượng được, gây sốc cho người khác. Và bất cứ
ai như Anh, Mỹ hay những bộ trưởng trong khu vực có lên tiếng đều bị phản bác.
Họ (Trung Quốc) luôn khẳng định những điều họ làm là đúng, nằm trong phạm vi
chủ quyền của họ và không vi phạm điều gì hết.
Ngoài
ra theo chúng tôi được biết thì những tài liệu lịch sử tại các trường đại học,
họ đưa ra những chứng cứ ngụy tạo. Có nghĩa là họ chi tiền cho những nghiên cứu
viên để viết ra những cuốn sách cho rằng chủ quyền, đường lưỡi bò là chủ quyền
mang tính lịch sử của họ. Họ làm đủ mọi cách để chứng minh với thế giới rằng
những điều họ đang làm là đúng. Họ không căn cứ vào luật quốc tế, luật biển mà
họ đưa ra nói chủ quyền mang tính lịch sử. Lịch sử có nghĩa là từ đời Tần, đời
Tống, đời Thanh và gần như họ phản bác toàn bộ tiếng nói của cộng đồng thế giới
còn lại.”
Theo đánh giá của những người trong lĩnh vực nghiên cứu và tuyên truyền
về chủ quyền biển đảo của Việt Nam thì có thể nói tương quan lực lượng giữa hai
phía Hà Nội và Bắc Kinh có khoảng cách lớn.
Tuy nhiên theo phó giáo sư- tiến sĩ Trần Nam Tiến, khoa Sử- Đại
học Khoa học Xã hội & Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh thì phía Việt Nam đang
có cải thiện:
“Theo
tôi thật ra có một sự thay đổi khá nhiều so với trước đây. Có sự mở rộng phạm
vi trong việc nghiên cứu về vấn đề chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo
Hoàng Sa, Trường Sa và rộng hơn ở Biển Đông.
Theo
tôi lực lượng là quan trọng trong việc nghiên cứu và công bố các công trình
khoa học liên quan đến vấn đề này.
Rõ
ràng hiện nay đội ngũ nghiên cứu (của Việt Nam) vẫn còn chưa nhiều, và sự liên
kết chưa được thể hiện một cách chặt chẽ. Tuy nhiên theo tôi nghĩ trong thời
gian tới lực lượng này sẽ tăng lên, đặc biệt là các bạn trẻ. Họ là những người
có điều kiện tiếp xúc với những tài liệu, đặc biệt là những tài liệu lưu trữ ở
các kho tư liệu lớn ở Phương Tây như Hà Lan, Anh…”
Sự tham gia ký tên và yêu cầu các giới chức chính trị từ cấp địa phương
đến trung ương ở các nơi có công dân của những nước đang bị Trung Quốc xâm lấn
chủ quyền theo thư của Southeast Asia Sea United Front là một trong những công
việc mà người nào cũng có thể tham gia để chống lại những sai phạm về chủ quyền
của Trung Quốc lâu nay.
Ngoại trưởng ASEAN họp tại Kuala Lumpur, ngày 26/04/2015.ReutersNgoại
trưởng
Một hôm trước Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN, các Ngoại trưởng 10 nước
Đông Nam Á đã họp lại tại Kuala Lumpur vào hôm nay, 26/04/2015. Đúng như dự kiến,
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đã nêu bật vấn đề Biển Đông, và
cảnh báo toàn khối rằng Bắc Kinh sắp giành được quyền « kiểm soát Biển Đông
trong thực tế ». Ông đã kêu gọi các quốc gia ASEAN « đứng lên » chống lại điều
này.
Theo hãng tin Pháp AFP, trước các đồng nhiệm trong Hiệp hội các
quốc gia Đông Nam Á, Ngoại trưởng Philippines đã tuyên bố rằng Trung Quốc « đã
sẵn sàng để củng cố trong thực tế quyền kiểm soát Biển Đông ».
Ông del Rosario đã nêu bật chiến dịch bồi đắp, mở rộng và xây dựng
cơ sở mà Bắc Kinh đang ráo riết tiến hành trên các rạn san hô và bãi đá ngầm do
Trung Quốc chiếm đóng ở Biển Đông. Các hoạt động này đang làm dấy lên quan ngại
về nguy cơ Bắc Kinh biến các nơi đó thành tiền đồn quân sự nhằm khống chế Biển
Đông.
Đối với Ngoại trưởng Philippines : « Các
mối đe dọa đến từ các công trình cải tạo thực địa rầm rộ đó hoàn toàn có thật
và không thể bị bỏ qua hay phủ nhận ». Ông del Rosario cho rằng tác
hại từ các hành động của Trung Quốc rất to lớn, vượt quá phạm vi khu vực, và
ảnh hưởng đến toàn thế giới.
Ngoại trưởng Philippines đã yêu cầu ASEAN phải mạnh dạn có phản
ứng khi ông nêu hai câu hỏi mang ý nghĩa kêu gọi : « Bây
giờ phải chăng đã đến lúc ASEAN phải nói với láng giềng phía Bắc của mình rằng
những gì họ đang làm là sai trái và phải đinh chỉ ngay lập tức công việc cải
tạo đất trên quy mô lớn ? Phải chăng đã đến lúc ASEAN phải đứng lên để đấu
tranh cho lẽ phải ? »
Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei là bốn nước ASEAN có
tuyên bố chủ quyền trên một phần của Biển Đông, trong lúc Trung Quốc lại có yêu
sách trên hầu như toàn bộ vùng biển này.
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh không ngần ngại có những hành
động hung hăng nhằm áp đặt đòi hỏi chủ quyền trong khu vực, gây lo ngại không
chỉ cho các láng giềng, mà cho cả các nước ngoài khu vực, từ Nhật Bản, Hoa Kỳ,
cho đến Úc, Ấn Độ…
Philippines và Việt Nam là hai nước bị Trung Quốc chèn ép dữ dội
nhất, và nhân Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần này, Manila muốn toàn khối có được
một tuyên bố chung phản đối mạnh mẽ Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông.
Tuy nhiên, theo nhận định của AFP, đối đầu với Trung Quốc là một
điều mà từ trước đến nay, khối Đông Nam Á luôn tránh né trước sức mạnh kinh tế
và ngoại giao của Bắc Kinh.
Trong cuộc đấu tiền với Mỹ, Trung Quốc thua ngay trên sân nhà
Những ngày vừa qua có lẽ là thời điểm tầm ảnh hưởng của Trung
Quốc trên thế giới trở nên lớn hơn bao giờ hết. Việc thành lập ngân hàng đầu tư
cơ sở hạ tầng châu Á AIIB là một sự thách thức trực tiếp với hệ thống tài chính
toàn cầu do Mỹ lãnh đạo.
Tuyến đường sắt dài nhất thế giới nối Trung Quốc với nước Đức cũng
bắt đầu khởi động. Những nỗ lực của người Trung Quốc đang đe dọa tạo nên những
sự thay đổi lớn đối với bộ mặt kinh tế thế giới. Nhưng khi mà Trung Quốc đang
vươn ra thế giới xa và rộng hơn bao giờ hết, thì có vẻ như họ lại đang bỏ quên
mất những thứ quan trọng ngay bên cạnh mình. Chưa chính thức đi vào hoạt động,
nhưng có vẻ AIIB đang nhận một trận thua đầu tiên, ngay trên sân nhà.
AIIB được thành lập, với một mục đích rõ ràng không giấu giếm, là
cạnh tranh ảnh hưởng đối với những định chế tài chính trước đó ở châu Á và thế
giới. Đối tượng mà AIIB nhắm đến, là ngân hàng phát triển châu Á ADB vốn nằm
trong tay Nhật Bản và Mỹ, là nơi cung cấp chủ yếu tín dụng và những khoản hỗ
trợ phát triển chủ yếu từ trước đến nay ở khu vực châu Á. Cùng với đó là quỹ
tiền tệ quốc tế IMF.
So với ADB và IMF, thậm chí AIIB được đánh giá là có nhiều lợi thế
hơn. Cụ thể là, nó không đòi hỏi những điều kiện cần thiết và ràng buộc các
nước nhận khoản vay. Trong khi các tổ chức như IMF thường đòi hỏi những cải
cách thể chế và luật phát để đổi lấy các khoản vay, thì AIIB lại không. Nhận
thức được những ưu thế này, có lẽ vì thế mà khá nhiều nước phương Tây, kể cả
các đồng minh của Mỹ, đều tìm cách gia nhập AIIB bất chấp sự phản đối của Mỹ.
Quả thực, thế giới đang trông chờ vào những đổi thay mà AIIB có
thể tạo ra đối với nền kinh tế toàn cầu. Nhiều người thậm chí còn gọi đây là sự
thách thức của thế kỷ, khi mà các định chế như IMF hay ADB đã tồn tại hàng chục
năm nay mà không hề có đối thủ cạnh tranh. Nhưng, có vẻ như sự kỳ vọng ấy đã bị
dội một gáo nước lạnh ngay khi mới vừa chớm nở. Khi mà cơ hội đầu tiên để AIIB
chứng tỏ khả năng của mình, lại lọt vào tay người Mỹ. Điều đáng nói hơn là cơ
hội đầu tiên ấy lại từ chính sân nhà của AIIB – đất nước láng giềng của Trung
Quốc, là Myanmar.
Theo đó, chính phủ Myanmar trong tuần qua đã quyết định thuê
Podesta Group, công ty chuyên vận động hành lang nổi tiếng của Mỹ, để đại diện
cho lợi ích của mình ở Washington. Đây là lần đầu tiên chính phủ Myanmar thuê
một công ty vận động hành lang ở Mỹ trong suốt hơn một thập kỷ qua. Podesta
Group được đánh giá là một trong những công ty vận động hành lang có ảnh hưởng
lớn nhất ở Washington ở thời điểm hiện tại.
Nó được thành lập bởi Tony Podesta và John Podesta, từng là người
tham mưu chính sách cho tổng thống Bill Clinton và là cố vấn cao cấp của tổng
thống Barack Obama. Không khó để nhận ra rằng, Myanmar đang sẵn sàng chơi sang
để đạt được mục đích của mình – mở ra quan hệ kinh tế và thương mại chiến lược
với Mỹ như cách thức hữu hiệu nhất để phát triển nền kinh tế còn non trẻ của
Myanmar.
Trên thực tế, con đường mà Myanmar đang đi cũng là con đường được
nhiều nước đang phát triển lựa chọn trước đó. Mà Việt Nam là một điển hình. Đó
là tìm cách tạo lập được mối quan hệ kinh tế và thương mại với Mỹ càng sâu rộng
càng tốt. Thậm chí điều này đã trở thành một công việc được thiết lập một cách
tuần tự.
Đầu tiên là mở cửa nền kinh tế và yêu cầu những khoản vay mềm từ
phía IMF được Mỹ bật đèn xanh, rồi tìm cách đạt được thỏa thuận hợp tác kinh tế
được Quốc Hội Mỹ thông qua bằng cách vận động hành lang. Chính vì điều này, nên
các công ty vận động hành lang ở Mỹ luôn rất đắt khách, vì đây là mấu chốt để
tạo lập được quan hệ kinh tế thương mại với Mỹ.
Ngoài các khoản vay mềm, Myanmar nếu đạt được một thỏa thuận hợp
tác kinh tế với Mỹ, sẽ đồng nghĩa với việc các tập đoàn lớn của Mỹ sẽ đua nhau
vào Myanmar để đầu tư, và dĩ nhiên là sẽ kéo theo hàng loạt doanh nghiệp của
các nước phương Tây khác. Thỏa thuận kinh tế song phương với Mỹ, vì thế cũng là
thỏa thuận kinh tế với cả thế giới phương Tây – một đòn bẩy kinh tế quan trọng
bậc nhất với những nước mới mở cửa như Myanmar.
Việc Myanmar lựa chọn Mỹ vì thế đang là một gáo nước lạnh dội
thẳng vào sự kỳ vọng đối với AIIB. Không nghi ngờ gì việc các nước mới mở cửa
và đang khát vốn hơn bao giờ hết như Myanmar là đối tượng được AIIB nhắm tới
đầu tiên. Nhất là khi Myanmar lại là láng giềng của Trung Quốc và chịu ảnh
hưởng không nhỏ từ Bắc Kinh.
Vì thế, việc Myanmar chọn Mỹ làm đòn bẩy kinh tế thay vì Trung
Quốc đang là một đòn nặng giáng vào uy tín và thể diện của AIIB cũng như của
Trung Quốc. Đến một Myanmar ở ngay cạnh và khát vốn hơn bao giờ hết mà còn
không thể cho vay nổi, thì AIIB có thể thuyết phục được ai vay vốn của mình
đây?
Đây là điều đã được các nhà phân tích dự báo từ trước. AIIB sẽ chỉ
có lợi thế trong việc cung cấp tài chính cho các dự án đơn lẻ. Còn về việc tạo
đòn bẩy cho cả một nền kinh tế thì Mỹ vẫn chiếm ưu thế hơn hẳn. Nếu vay tiền và
thỏa thuận hợp tác kinh tế với Mỹ, đồng nghĩa với việc sẽ nhận được đầu tư từ
các tập đoàn lớn nhất thế giới của Mỹ và các nước phương Tây, vốn là điều quan
trọng bậc nhất để phát triển nền kinh tế.
Còn nếu vay tiền của AIIB, sẽ chỉ nhận được tiền thôi. Các nước
thành viên của AIIB, kể cả các nước châu Âu như Anh Pháp hay Đức, sẽ không vì
một nước vay tiền của AIIB mà đầu tư vào quốc gia đó. Chỉ đến khi nào Trung
Quốc đạt được sức mạnh kinh tế như Mỹ với các tập đoàn khổng lồ sẵn sàng đầu tư
ở bất cứ đâu, thì AIIB mới có thể cạnh tranh được với Mỹ. Và tương lai đó thì
có lẽ còn lâu mới tới.
