Biển Đông và chống khủng bố, trọng tâm của thượng đỉnh ASEAN

Đăng ngày 11-11-2014 Sửa đổi ngày 11-11-2014 16:35

Thượng đỉnh ASEAN : Đấu trường mới cho tranh chấp Biển Đông

Trọng Nghĩa

Logo thượng đỉnh ASEAN 2014site officiel de l'ASEAN

Nếu chỉ được nhắc tới một cách thoáng qua tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Bắc Kinh bế mạc vào hôm nay, 11/11/2014, hồ sơ Biển Đông được cho là sẽ được tranh cãi trở lại nhân Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN sẽ mở ra vào ngày mai tại Naypyidaw, thủ đô Miến Điện.

Với sự hiện diện của lãnh đạo các nước như Việt Nam, Philippines, Trung Quốc, Mỹ, Nhật, Ấn Độ…, tình hình căng thẳng tại Biển Đông do các hành vi áp đặt chủ quyền của Trung Quốc – đặc biệt thô bạo nhắm vào Việt Nam vào mùa hè vừa qua – không thể không được đề cập đến.

Miến Điện, chủ tịch đương nhiệm ASEAN là nước đầu tiên quan tâm đến chủ đề nóng bỏng này. Bản dự thảo Tuyên bố chung đúc kết Hội nghị của Chủ tịch ASEAN – bị tiết lộ hôm 05/11/2014 – đã xác định thái độ thái độ quan ngại của các nước Đông Nam Á trước tình hình căng thẳng gia tăng tại Biển Đông.

Trong một lời ám chỉ đến các hành động quyết đoán đã qua của Trung Quốc, ASEAN kêu gọi tôn trọng quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực. Hiệp hội các nước Đông Nam Á kêu gọi đích danh Trung Quốc thực hiện các cam kết trong Bản Tuyên bố Ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) « một cách toàn diện », và khẩn trương tiến tới việc sớm đúc kết Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC).

Điều đáng nói là sau khi bản dự thảo bị tiết lộ, một quan chức Miến Điện cao cấp đã xác nhận là nội dung về Biển Đông trong dự thảo sẽ được duy trì trong bản Tuyên bố chung chính thức.

Trung Quốc « xuống nước » nhưng quan ngại về Biển Đông vẫn còn

Dẫu sao thì tất cả các nhà phân tích đều cho là nội dung liên quan đến tranh chấp Biển Đông giữa 4 nước ASEAN với Trung Quốc chắc chắn sẽ được mổ xẻ tiếp tục trong nội bộ khối Đông Nam Á giữa các nước muốn ASEAN có lập trường rõ ràng, và bên kia là các thành viên không muốn làm phiền Trung Quốc.

Về phần Trung Quốc thì nước này, ngoài mặt đang cố gắng tỏ vẻ hòa nhã và hòa hoãn, sau khi thấy được thái độ bất đồng tình của quốc tế trước các hành vi thô bạo của họ, đặc biệt nhắm vào Việt Nam trong mùa hè vừa qua với việc dùng lực lượng tầu thuyền hùng hậu hộ tống giàn khoan HD-981 vào hoạt động sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại Biển Đông.

Tuy nhiên, sách lược xuống nước của Trung Quốc được cho là sẽ không ngăn cản được các nước khác nêu lên quan ngại trước tác hại của các hành vi khuấy động ổn định tại Biển Đông mà giới phân tích cho là sẽ được Bắc Kinh tiến hành trong tương lai.

Trong nội bộ ASEAN, theo các nguồn tin báo chí, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng và Tổng thống Philippines đều đã có kế hoạch nêu bật vấn đề này tại các Hội nghị ở Miến Điện. Thông tin chính thức từ Việt Nam cho biết là Thủ tướng Dũng sẽ cùng với các các nhà lãnh đạo khác trao đổi về nhiều nội dung trong đó có « mối quan tâm chung là « duy trì an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông ».

Hội đàm tay đôi Obama-Nguyễn Tấn Dũng 

Tại ASEAN, Hà Nội và Manila sẽ không đơn độc trong hồ sơ Biển Đông, vì sẽ được hậu thuẫn của ít nhất hai cường quốc ngoài khu vực là Mỹ và Ấn Độ.

Tại Miến Điện, hồ sơ Biển Đông có thể được Hoa Kỳ nêu lên trong rất nhiều dịp, trong Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, hoặc là tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á mà Hoa Kỳ là thành viên.

Theo hãng AFP, tại Naypyidaw, ông Obama còn dự trù một cuộc gặp tay đôi với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, một cuộc tiếp xúc rất có ý nghĩa vì diễn ra chỉ ít lâu sau khi Hoa Kỳ quyết định giảm nhẹ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

Theo bà Susan Rice, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, thì khi gặp gỡ các lãnh đạo ASEAN tại Miến Điện, Tổng thống Obama « sẽ nêu bật vai trò lãnh đạo của Mỹ trong việc giải quyết các tranh chấp trên biển ».

Ngoài Tổng thống Mỹ, Thủ tướng Ấn Độ được cho là cũng sẽ nêu bật hồ sơ Biển Đông tại các cuộc họp ở Miến Điện. Nhật báo Ấn Độ The Hindu ngày hôm nay khẳng định rằng « mối quan ngại của Ấn Độ trước việc Trung Quốc bành trướng và tìm cách thống trị Biển Đông » sẽ được Thủ tướng Narenda Modi nêu lên tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á cũng như trong một số cuộc gặp song phương ở Naypyidaw.

Đăng ngày 11-11-2014 Sửa đổi ngày 11-11-2014 16:57

Biển Đông và chống khủng bố, trọng tâm của thượng đỉnh ASEAN

Thanh Phương

Reuters

Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 25 tại Naw Pyi Daw, Miến Điện sẽ diễn ra trong hai ngày 12 và 13/11/2014  với hai chủ đề chính : tranh chấp chủ quyển ở Biển Đông và chống lực lượng Nhà nước Hồi giáo. Từ Nay Pyi Daw, đặc phái viên Thanh Phương gởi về bài tường trình.

Vì thượng đỉnh Đông Á, diễn ra ngay sau thượng đỉnh ASEAN, sẽ có mặt tổng thống Mỹ Barack Obama, nên an ninh tại thủ đô Nay Pyi Daw của Miến Điện càng được tăng cường tối đa. Ngay khi đặt chân đến sân bay Nay Pyi Daw, hành khách ( mà đa số là phóng viên và đại biểu dự hội nghị ) đã bị kiểm tra hộ chiếu rất kỹ. 

Trên đường từ sân bay về khu vực khách sạn (nằm ngoài thành phố ), cứ mỗi 1 km là có một xe cảnh sát đậu bên đường, mặc dù đường vắng hoe, ngoài xe taxi của tôi thỉnh thoảng với có một chiếc xe gắn máy hoặc xe hơi. Điều bất ngờ là mỗi lần xe chạy ngang qua xe cảnh sát nào là có một cảnh sát đứng nghiêm chào. 

Chắc có lẽ chính quyền Nay Pyi Daw vừa muốn chứng tỏ sự trọng thị đối với những người đến dự thượng đỉnh, vừa muốn phô trương khả năng bảo đảm an ninh của cảnh sát nước này. 

Ngay từ ngày 06/11/2014, tức là từ mấy ngày trước thượng đỉnh ASEAN, cảnh sát Miến Điện đã nâng cấp độ an ninh từ màu cam lên màu đỏ. Cụ thể, họ gia tăng tuần tra, khám xét xe cộ và khách đi đường. Mọi người đều được khuyên là trong thời gian này, đi đâu cũng phải mang theo trong người thẻ căn cước hoặc hộ chiếu, vì cảnh sát có thể xét giấy tờ tùy thân bất cứ lúc nào. Nhiều cảnh sát mặc thường phục cũng trà trộn vào đám đông để phát hiện mọi cử chỉ khả nghi. 

Cảnh sát Miến Điện huy động đến 20% lực lượng ( tức 20 ngàn cảnh sát ) đến thủ đô Nay Pyi Daw. Thậm chí các nhân viên cảnh sát quốc tế Interpol cũng được triển khai ở các cửa khẩu chính (sân bay, hải cảng…), các ngõ vào thành phố. Cảnh sát Miến Điện cũng hợp tác chặt chẽ với Interpol để bảo vệ các lãnh đạo đến dự thượng đỉnh ASEAN. Chính quyền Miến Điện đã quy định Trung tâm hội nghị quốc tế và các nhà khách của Nhà nước, là khu vực hạn chế đi lại. Xe vào khu vực này đều được rà mìn rất kỹ.

Các biện pháp tăng cường an ninh nói trên cũng dể hiểu trong bối cảnh nguy cơ khủng bố Hồi giáo đe doạ thượng đỉnh ASEAN. Nên biết rằng tại Đông Nam Á hiện nay có rất nhiều phần tử Hồi giáo cực đoan, hoặc là đã từng sang các nước Syria và Irak để chiến đấu cùng với lực lượng Nhà nước Hồi giáo, nay trở về, hoặc ủng hộ lực lượng thánh chiến này. 

Cách đây vài ngày, cảnh sát Miến Điện thông báo có bốn người bị xem là “kẻ khủng bố” đã thâm nhập vào Miến Điện, từ bang Rakhine ở miền Tây, nơi tập trung cộng đồng người Hồi giáo Rohingya. Bốn người này được mô tả là thành viên của “ Tổ chức Hồi giáo Rohingya “, và bị nghi là dự định tiến hành khủng bố tại Nay Pyi Daw và Rangun. Nhưng có vẻ như mối nguy cơ khủng bố này bị thổi phồng.

Các chủ đề chính sẽ được thảo luận tại thượng đỉnh ASEAN lần này ?

Hợp tác quốc tế chống lực lượng Nhà nước Hồi giáo sẽ là một trong những hồ sơ chính được bàn thảo trong hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần này, nhất là sau khi Singapore vừa quyết định tham gia liên quân quốc tế chống lực lượng thánh chiến EI. Tổng thống Obama dĩ nhiên sẽ nhân cơ hội thuợng đỉnh Đông Á để huy động sự tham gia của các nước châu Á diệt trừ hiểm hoạ Nhà nước Hồi giáo. 

Nhưng bao trùm hơn cả lên hội nghị thượng đỉnh Nay Pyi Daw vẫn là vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, nhất sau khi Trung Quốc vào tháng 5/2014 đặt giàn khoan tại khu vực quần đảo Hoàng Sa, làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh với Hà Nội. Các lãnh đạo của Việt Nam và Philippines chắc chắn là sẽ đặc biệt nêu lên vấn đề này trong cuộc họp thượng đỉnh. 

Nhưng Biển Đông không chỉ là chuyện giữa Trung Quốc với khối Đông Nam Á, mà còn liên quan đến Hoa Kỳ, trong bối cảnh Washington tăng cường trở lại sự hiện ở châu Á, thể hiện qua chính sách “xoay trục” sang khu vực này. Tuy vẫn không đứng về bên nào trong các tranh chấp chủ quyền Biển Đông, nhưng Hoa Kỳ sẽ không để cho Trung Quốc áp đặt luật chơi ở khu vực này.

Cách đây vài ngày, nội dung bản dự thảo tuyên bố của chủ tịch ASEAN trong cuộc họp thượng Nay Pyi Daw đã bị lộ ra bên ngoài. Bản dự thảo này ghi nhận đã có một số tiến bộ trong cuộc đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC, có tính chất ràng buộc, thay thế cho Tuyên bố về ứng xử trên Biển Đông DOC. Nhưng không ai nghĩ là thượng đỉnh Nay Pyi Daw sẽ đạt được thoả thuận, vì Trung Quốc, vốn chủ trương giải quyết vấn đề trên cơ sở song phương, vẫn cứ tìm cách trì hoãn tiến trình thương thuyết với các nước Đông Nam Á.

Bên cạnh hai hồ sơ bao trùm nói trên, các lãnh đạo Đông Nam Á còn phải xem xét hồ sơ hội nhập kinh tế khu vực, bởi vì theo dự kiến, đến cuối năm 2015, Cộng đồng ASEAN sẽ hình thành. Thượng đỉnh Nay Pyi Daw phải giải quyết những vấn đề còn tồn tại, có thể cản trở sự ra đời của một khối theo mô hình Liên Hiệp Châu Âu. Chủ đề của thượng đỉnh Nay Pyi Daw là '' Đoàn kết tiến đến một cộng đồng thịnh vượng và hòa bình''. Nhưng cho tới nay, khối AESAN ít khi nào đoàn kết một lòng.

Ngoài cuộc họp thượng đỉnh ASEAN 12/11 và thượng đỉnh Đông Á 13/11, tại Nay Pyi Daw còn diễn ra nhiều thượng đỉnh giữa ASEAN với các đối tác như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ... Lãnh đạo các nước tham gia thượng đỉnh sẽ có những cuộc gặp song phương bên lề. Đáng chú ý nhất có lẽ là cuộc gặp gỡ giữa tổng thống Mỹ Barack Obama với tổng thống Miến Điện Thein Sein. Ông Obama cũng dự trù sẽ gặp lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi vào ngày 14/11. Các cuộc gặp này diễn ra đúng vào lúc Quốc hội Miến Điện xem xét việc tu chính Hiến pháp, có thể mở đường cho bà Aung San Suu Kyi tranh cử tổng thống và trong trường hợp này bà có nhiều khả năng thắng cử.

Đây là lần thứ hai Miến Điện đón tiếp thượng đỉnh ASEAN, sau cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên với tư cách chủ tịch luân phiên ASEAN vào tháng 5/2014, lần này họ tổ chức như thế nào?

Có thể nói là chưa bao giờ chúng tôi làm việc khó khăn như ở Nay Pyi Daw. Thứ nhất là việc đi lại rất nhiêu khê. Nay Pyi Daw ( có nghĩa là Hoàng Thành ) là một thành phố mà tập đoàn quân sự Miến Điện trước đây xây dựng lên vào năm 2006 tại một vùng đồng không mông quạnh chỉ để làm thủ đô hành chính, tức là thành phố này chỉ toàn là các trụ sở chính phủ và các khách sạn, chẳng có một khu dân cư nào. Từ khách sạn đến khu hội nghị không xa, nhưng cũng phải đi xe, vì không được phép đi bộ vào. Vấn đề là ở Nay Pyi Daw không có taxi, nên mỗi lần đến hoặc rời hội nghị phải chờ các chuyến xe bus dành riêng cho phóng viên hoặc đi nhờ xe của một đoàn nào đó.

Thứ hai là thông tin cho phóng viên ngoại quốc cũng không rõ ràng, nên chúng tôi phải chờ nhiều tiếng đồng hồ, hỏi hết người này đến người kia, mới lần ra nơi mà người ta phát thẻ cho phóng viên vào theo dõi hội nghị. Coi như mất cả buổi sáng. Về điều kiện làm việc thì nhiều phóng viên như chúng tôi chỉ được phát thẻ báo chí cấp 2, không được vào trung tâm hội nghị, tức là rất bị hạn chế trong việc tiếp xúc với các đoàn đại biểu các nước, ngoài những lúc có họp báo. Mà ngay cả họp báo không phải lúc nào cũng vào được. So với những cuộc họp thượng đỉnh khác của ASEAN thì lần này khó khăn hơn nhiều.

Nói chung, vì muốn bảo đảm tối đa an ninh, cho nên thượng đỉnh Nay Pyi Daw trở thành như một cuộc họp kín trong nội bộ, vì chỉ có những phóng viên chính thức đi theo các đoàn quốc gia mới được theo dõi đầy đủ các cuộc họp.

Thanh Phương- Nay Pyi Daw- Miến Điện 11/11/2014 nghe

__._,_.___

---

Posted by: Dien bien hoa binh