Tướng Brisset: "Trung Quốc
sẽ chiếm Biển Đông nếu Việt Nam không lôi kéo được sự chú ý của thế giới"
BS NGUYỄN ĐAN QUẾ & TÌNH HÌNH BIỂN ĐÔNG - VIỆT NAM
Một tàu hải cảnh Trung
Quốc gần giàn khoan, phía trái là cờ của lực lượng tuần duyên Việt Nam. Ảnh
chụp ngày 14/05/2014.
REUTERS/Nguyen Ha Minh
Thụy My
Hôm nay 14/06/2014 tại khu vực giàn khoan Hải Dương do Trung Quốc
đặt trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông, các tàu
Trung Quốc đã dàn hàng ngang để ngăn cản các tàu cảnh sát biển và kiểm ngư của
Việt Nam làm nhiệm vụ cũng như các tàu cá Việt Nam đang đánh bắt, sẵn sàng đâm
va.
Từ đầu tháng Năm đến
nay, tình hình vẫn luôn căng thẳng tại khu vực này, khiến mọi người đều lo sợ
khả năng xảy ra chiến tranh trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc. Tướng không
quân Jean-Vincent Brisset, giám đốc nghiên cứu của Viện Quan hệ Quốc tế và
Chiến lược (IRIS) chuyên về an ninh châu Á và Trung Quốc, đã vui lòng trả lời
RFI Việt ngữ về vấn đề này.
RFI : Kính
chào ông Jean-Vincent Brisset. Thưa ông, tình hình tại Biển Đông xung quanh
giàn khoan do Trung Quốc đơn phương kéo đến đặt tại vùng biển gần Hoàng Sa vẫn
đang căng thẳng. Không ngày nào không có những vụ tàu Trung Quốc gây hấn, tấn
công vào các tàu Việt Nam bằng nhiều hình thức. Liệu sẽ xảy ra chiến tranh tại
vùng biển này, hay đây chỉ là chiến tranh cân não ?
|
Tướng Jean-Vincent
Brisset : Hiện giờ chưa có nguy cơ xảy ra chiến
tranh do một phía nào đó chủ động gây chiến. Tuy nhiên chiến tranh cũng có thể
diễn ra, do Trung Quốc tỏ thái độ vô cùng bạo lực, vô cùng đế quốc, khiến nguy
cơ xung đột vẫn hiển hiện. Nếu xảy ra chết người ở phía Việt Nam và các nước
khác chẳng hạn, thì đương nhiên sẽ có các vụ trả đũa, gây ra các vụ đối đầu
càng lúc càng quan trọng hơn.
RFI : Thưa
ông, việc kiện ra tòa có phải là giải pháp cho các nước liên quan như Việt Nam
và Philippines, trong khi Bắc Kinh luôn từ chối ra trước các định chế tư pháp
quốc tế ?
Rõ ràng là Việt Nam,
Philippines có các lý do tuyệt hảo khi đi tìm một giải pháp pháp lý, vì khá dễ
dàng để chứng tỏ rằng đây là quyền của họ. Giải pháp đi kiện là một giải pháp
tốt, do ra trước tòa án quốc tế nào, các nước này cũng có cơ hội thuyết phục
rằng họ có lý. Nhưng vấn đề là Trung Quốc không tôn trọng luật lệ quốc tế.
RFI : Ông
có nghĩ Biển Đông là vùng biển mang tính quốc tế ?
Từ rất lâu Biển Đông là
vùng biển quốc tế. Có một số đảo nhỏ được nhiều nước chiếm đóng, nhưng tương
đối ổn, không có những yêu sách chủ quyền thô bạo. Có điều Trung Quốc lại quyết
định toàn bộ Biển Đông là của mình, bất chấp mọi luật pháp quốc tế.
RFI : Với
tính cách quốc tế của Biển Đông, ông có nghĩ rằng châu Âu nói chung và nước
Pháp nói riêng cũng có liên quan, tuy không đứng về phía nào trong tranh chấp ?
Pháp và các quốc gia
châu Âu khác đều có liên quan với tư cách là những nước đã ký vào Công ước quốc
tế về Luật Biển, tuy cho đến nay Công ước này không được tôn trọng. Vấn đề là
cũng có rủi ro cho các nuớc này, vì một phần lớn trao đổi thương mại hàng hải
đi qua khu vực này, đến 40%. Mặt khác châu Âu không có nhiều tiếng nói trong
vùng này, Pháp lại càng ít hơn.
Tôi nghĩ rằng đối với
những nước không có mấy trọng lượng để gây áp lực lên Trung Quốc, thì để yên
cho Trung Quốc hành động có lợi cho mình hơn là giúp đỡ những nước nhỏ, thế nên
thường là họ không có phản ứng.
RFI : Bắc
Kinh luôn đề nghị thương lượng song phương thay vì đa phương …
Bắc Kinh có thể hy vọng
mạnh hơn đối thủ trong các giải pháp song phương. Rõ ràng là Bắc Kinh ít khi
tiến hành các giải pháp đa phương, dù là với châu Âu hay với các đối tác khác,
mỗi lần có đề nghị thương lượng. Có rất ít trường hợp thương thảo đa phương với
Trung Quốc vì không có lợi cho họ bằng song phương. Thế nên Bắc Kinh luôn xoay
sở để phá hoại tất cả các toan tính của ASEAN cho giải pháp đa phương về vấn đề
an ninh.
RFI : Nhưng
cho đến giờ mọi nỗ lực để đưa vấn đề ra trước các tòa án quốc tế đều thất bại, như
ông biết
Tôi cho rằng đối với
Việt Nam, Philippines, Malaysia - và không chỉ có thế, bây giờ Indonesia mới
phát hiện là họ cũng liên quan, các quốc gia này có quan điểm tôn trọng pháp
chế. Họ muốn có được phán quyết của các định chế tư pháp quốc tế, từ các chuyên
gia, các tòa án độc lập.
Nhưng vấn đề hiện nay là
ở chỗ, mà Trung Quốc hiểu rất rõ, trước hết, kẻ mạnh là người áp đặt luật chơi,
và tiếp đến là truyền thông. Các nước kể trên chưa bao giờ là người mạnh nhất,
và nhất là họ không liên kết lại để có một giải pháp chung, cũng như không vận
dụng báo chí quốc tế. Vì vậy chuyện của họ không được ai quan tâm đến.
RFI : Như
vậy theo ông, các nước này cần nỗ lực tuyên truyền nhiều hơn ?
Tất nhiên rồi !
RFI : Ông
nghĩ gì về phản ứng của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam tại Diễn đàn
An ninh Khu vực Shangri-la vừa rồi ?
Người ta thấy rằng quan
hệ giữa Nhật Bản và Đài Loan có vấn đề đôi chút liên quan đến quần đảo Senkaku,
và giữa Philippines với Đài Loan, đã được giải quyết tương đối ổn với các thỏa
thuận hòa bình, chứng tỏ rằng có thể thương lượng được với nhau. Đài Loan là
một ví dụ ngạc nhiên và thú vị.
Thú vị hơn là giữa Nhật
và Philippines không có quan hệ ngoại giao với Đài Loan nhưng đã thành công
trong việc đạt được thỏa ước nhằm tránh xung đột. Điều này cũng chứng tỏ là
Trung Quốc khi từ chối các thỏa thuận này là muốn xung đột vì muốn chiếm được
Biển Đông, làm thành biển riêng của người Trung Quốc.
Tôi có thể hiểu được
rằng, người Nhật gặp khó khăn với Trung Quốc về hồ sơ Senkaku, cho rằng chính
sách của Bắc Kinh rất nguy hiểm cho thế giới. Người Mỹ cũng quan tâm đến vấn đề
này vì có lợi ích trực tiếp trong khu vực. Hoa Kỳ được tất cả các nước kêu gọi
giúp đỡ vì trước sức mạnh quân sự của Trung Quốc, các nước này không có đủ
phương tiện kỹ thuật để đối phó. Giải pháp của họ là kêu gọi sự trợ giúp của Mỹ
- một điều mới cách đây vài năm khó thể nghĩ đến.
Việt Nam cố gắng hòa
hoãn vì biết rằng yếu hơn về quân sự cũng như kỹ thuật, không có trọng lượng
bao nhiêu đối với truyền thông.
RFI : Ông
có nghĩ rằng có sự hợp tác quân sự giữa Nga và Trung Quốc hay không ?
Tôi nghĩ rằng giữa Trung
Quốc và Nga có nhiều lý do để xung đột với nhau hơn là hợp tác quân sự. Đã có
cuộc tập trận chung hết sức giới hạn cả về mặt kỹ thuật lẫn thực tiễn. Có vài
sự trao đổi, chẳng hạn như đã có loan báo việc Nga xuất khẩu các thiết bị quân
sự phòng không, máy bay tiêm kích…cho Trung Quốc.
Chính các nhà xuất khẩu
vừa cho biết rằng việc bán hàng không phải ngay lúc này đã thỏa thuận xong,
ngược lại đang bị hoãn. Bởi vì người Nga biết rõ rằng về mặt quân sự, việc « có
qua có lại » không hề hiện hữu : Bắc Kinh chỉ muốn nhận được chứ nhất định
không muốn cho đi.
RFI : Bộ
trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã đả kích thẳng thừng các hành động của Trung
Quốc ở Biển Đông. Nhưng phải chăng đây chỉ là nói suông không dẫn đến hành
động, mà sự kiện ở bãi cạn Scarborough của Philippines là một ví dụ ?
Người Mỹ sẽ ngày một
hiện diện cụ thể hơn tại Biển Đông. Để tấn công một tàu của Philippines,
Malaysia hay Việt Nam như Trung Quốc vẫn thường xuyên làm, họ có nguy cơ gặp
phải một chiếc tàu Mỹ đi ngang qua. Bắc Kinh sẽ không muốn nhận lấy rủi ro khi
tấn công, đánh chìm một tàu của Mỹ, như họ vẫn tự cho phép. Đánh đắm một chiếc
tàu Việt Nam thì dễ dàng thôi, không ai trên thế giới chú ý cả. Ngược lại, đối
với tàu Mỹ sẽ gây ra các phản ứng rất nặng nề.
RFI : Trở
lại với giàn khoan Trung Quốc, ông có nghĩ rằng đây là một phần của chiến lược
tổng thể của Bắc Kinh – và gần đây người ta còn nói đến một giàn khoan thứ hai
nữa. Điều gì sẽ xảy ra nếu họ tiếp tục chiến lược này ?
Người Trung Quốc sử dụng
một chiến lược có thể gọi là trò chơi của trẻ con với cha mẹ. Khi người ta còn
bé, người ta thử không chịu nghe lời một chút, và nếu cha mẹ không trừng phạt
thì đứa bé sẽ bướng bỉnh hơn.
RFI : Ông
có lời khuyên nào đối với Việt Nam không ?
Nếu Việt Nam không thành
công trong việc làm cho các nước khác trên thế giới chú ý đến vấn đề của mình,
thì Trung Quốc sẽ thắng, cũng như họ đã thắng khi chiếm được Hoàng Sa cách đây
bốn mươi năm.
Tất nhiên là Việt Nam
phải khởi kiện rồi, nhưng nhất là phải nỗ lực về mặt truyền thông. Nếu Việt Nam
muốn thoát khỏi tình trạng hiện nay, thì cần phải làm cho thế giới chú ý đến
những gì đang diễn ra tại Biển Đông.
RFI : Chúng
tôi xin chân thành cảm ơn tướng Jean-Vincent Brisset, giám đốc nghiên cứu của
Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS), đã vui lòng trả lời RFI Việt ngữ.
No comments:
Post a Comment